ალ­ბათ ყვე­ლა ჩვენ­განს ჰქო­ნია შე­ხე­ბა სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­თან ზოგს პა­ცი­ენ­ტის როლ­ში, ზოგს ავად­მყო­ფი ახ­ლო­ბე­ლი მიგ­ვიყ­ვა­ნია და ის პრობ­ლე­მე­ბიც ნაც­ნო­ბია, რომ­ლებ­საც სა­ა­ვად­მყო­ფო­ებ­სა თუ სხვა­დას­ხვა კლი­ნი­კა­ში ვა­წყდე­ბით. ზოგ­ჯერ ექი­მე­ბი ისე­თი გულ­გრი­ლე­ბი არი­ან, არც აინ­ტე­რე­სებთ პა­ცი­ენ­ტის მდგო­მა­რე­ო­ბა. პირ­და­პირ იმა­ზე იწყე­ბენ სა­უ­ბარს, გაქვს თუ არა გა­და­სახ­დე­ლი თან­ხა.

ერთხელ ნა­თე­სა­ვი რეს­პუბ­ლი­კურ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მი­ვიყ­ვა­ნეთ, მთლი­ა­ნად და­სი­ვე­ბუ­ლი იყო, ენა გა­რეთ ჰქონ­და გად­მო­ვარ­დნი­ლი და სუნ­თქვა უჭირ­და. მო­რი­გე ექი­მი ქალ­ბა­ტო­ნი იყო, პა­ცი­ენტს შე­ხე­და, ნახა, სუნ­თქვას რომ ვერ ახერ­ხებ­და. ნაც­ვლად იმი­სა, სას­წრა­ფოდ დახ­მა­რე­ბო­და, იმის გარ­კვე­ვა და­ი­წყო, გვქონ­და თუ არა 145 ლარი. "ალერ­გი­აა, ჯერ ქვი­თა­რი აი­ღეთ, მო­ი­ტა­ნეთ და მერე შე­მო­იყ­ვა­ნეთ პა­ცი­ენ­ტი", - გვი­თხრა ცი­ვად და პა­ლა­ტა­ში მხო­ლოდ ქვით­რის მი­ტა­ნის შემ­დეგ შე­იყ­ვა­ნა. მისი არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მი მა­ში­ნაც გა­მოჩ­ნდა, როცა პა­ცი­ენტს გა­დას­ხმის სის­ტე­მა ისე და­უ­ყე­ნა, წნე­ვა არც კი გა­უ­სინ­ჯავს. გა­დას­ხმის დროს ავად­მყოფ­მა კან­კა­ლი და­ი­წყო. აღ­მოჩ­ნდა, ძა­ლი­ან მა­ღა­ლი წნე­ვა ჰქო­ნია და შე­შუ­პე­ბის მი­ზე­ზიც გული ყო­ფი­ლა. მა­შინ გა­დავ­რჩით, თუმ­ცა ექი­მე­ბის და­უ­დევ­რო­ბას რომ არა­ერ­თი ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლე შე­ე­წი­რა, ესეც ფაქ­ტია.

ბუ­ნებ­რი­ვია, ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს ამ კუ­თხი­თაც ბევ­რი რამ აქვს მო­საგ­ვა­რე­ბე­ლი. ისიც ვი­ცით, ბევ­რი მძი­მე ავად­მყო­ფი წლე­ბის მან­ძილ­ზე სა­ერ­თოდ ვერ ახერ­ხებ­და უსახ­სრო­ბის გამო ექიმ­თან მის­ვლას და ტკი­ვი­ლის­გან სახ­ლში იტან­ჯე­ბო­და. ბევ­რი კი ისე გა­ღა­ტაკ­და უკა­ნას­კნე­ლი სახ­სრე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა­ში გა­დახ­დით, რომ ხში­რად ადა­მი­ა­ნებს სახლ-კა­რის გა­ყიდ­ვა უწევ­დათ.

ქვე­ყა­ნა­ში შექ­მნი­ლი მძი­მე ეკო­ნო­მი­კურ-სო­ცი­ა­ლუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის გამო მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდი ნა­წი­ლი სი­ღა­რი­ბის ზღვარს ქვე­მოთ ცხოვ­რობს. 2006 წელს ჯან­დაც­ვის ახა­ლი პროგ­რა­მა ამოქ­მედ­და, რაც სი­ღა­რი­ბის ზღვარს ქვე­მოთ მცხოვ­რე­ბი მო­სახ­ლე­ო­ბის სა­მე­დი­ცი­ნო და­ზღვე­ვას ით­ვა­ლის­წი­ნებ­და. პროგ­რა­მის და­სა­ფი­ნან­სებ­ლად ყო­ველ­წლი­უ­რად ბი­უ­ჯე­ტი­დან გა­მო­ყო­ფი­ლი სახ­სრე­ბი თით­ქოს იზ­რდე­ბა, თუმ­ცა მო­სახ­ლე­ო­ბა მა­ინც უკ­მა­ყო­ფი­ლოა, უამ­რავ პრობ­ლე­მას აწყდე­ბი­ან სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ებ­თან, რომ­ლებ­საც მათი მკურ­ნა­ლო­ბის და­ფი­ნან­სე­ბა ევა­ლე­ბათ. ასე­ვე ცალ­კე თე­მაა, რო­გორ ემ­სა­ხუ­რე­ბი­ან სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ე­ბი პა­ცი­ენ­ტებს და ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბი­თაც ბევ­რი რამ გა­და­სა­ხე­დია.

ინგა, 35 წლის:

- აფხა­ზე­თი­დან დევ­ნი­ლე­ბი ვართ, დედა პენ­სი­ო­ნე­რია და სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ვე­ლის სტა­ტუ­სი აქვს. მას­თან სტუმ­რად ვი­ყა­ვით მი­სუ­ლი მე და ჩემი მე­უღ­ლე. უცებ დედა ძა­ლი­ან ცუ­დად გახ­და, თით­ქმის ხელ­ში ჩა­მაკ­ვდა, ერ­თი­ა­ნად გა­შავ­და. ძლივს მო­ვა­სუ­ლი­ე­რეთ და "სას­წრა­ფოს" გა­მო­ძა­ხე­ბა არც მიც­დია, ჩემი მე­უღ­ლის მან­ქა­ნით ქუ­თა­ის­ში, ერთ-ერთ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მი­ვიყ­ვა­ნეთ. მი­თხრეს, რომ ინ­სულ­ტის მსუ­ბუ­ქი ფორ­მა ჰქონ­და. სტა­ცი­ო­ნარ­ში და­ვაწ­ვი­ნეთ. როცა საქ­მე გა­დახ­დამ­დე მი­ვი­და, დავ­რე­კეთ "არ­ქი­მე­დე­ში", რად­გან იქ იყო და­ზღვე­უ­ლი. თან­ხის გა­დახ­და­ზე უარი მი­თხრეს. ამის შემ­დეგ ჯან­დაც­ვის მე­დი­ა­ცი­ის სამ­სა­ხურ­საც და­ვუ­კავ­შირ­დით და დახ­მა­რე­ბა ვთხო­ვეთ, მაგ­რამ უშე­დე­გოდ, არ დაგ­ვი­ფი­ნან­სეს მკურ­ნა­ლო­ბის ხარ­ჯი. შე­ვა­კო­წი­წეთ და რო­გორ­ღაც დავ­ფა­რეთ სა­ა­ვად­მყო­ფოს ხარ­ჯი. დე­და­ჩე­მიც მიხ­ვდა, რომ ამ­დენს ვე­ღარ გავ­წვდე­ბო­დით და დრო­ზე ადრე და­ტო­ვა სა­ა­ვად­მყო­ფო - მკურ­ნა­ლო­ბა სახ­ლში გა­აგ­რძე­ლა.

- რა­ტომ თქვეს უარი მკურ­ნა­ლო­ბის ხარ­ჯის და­ფარ­ვა­ზე?

- ასე მი­თხრეს: - კი არის ინ­სულ­ტი, მაგ­რამ ვერ და­ვა­ფი­ნან­სებთ, რად­გან "სას­წრა­ფო დახ­მა­რე­ბის" მან­ქა­ნით არ მი­გიყ­ვა­ნი­ათ პა­ცი­ენ­ტიო. იქ­ნებ "სას­წრა­ფოს" ვერც მო­ეს­წრო, ასე­თი მძი­მე ავად­მყო­ფის­თვის. ეს რა მიდ­გო­მაა? არც დი­აგ­ნოზს უყუ­რე­ბენ. ასე იყო ჩემი ახ­ლობ­ლის შემ­თხვე­ვა­შიც, ის გუ­ლის შე­ტე­ვით შე­იყ­ვა­ნეს სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში "სას­წრა­ფო დახ­მა­რე­ბის" ბრი­გა­დამ. კო­რო­ნა­როგ­რა­ფია დას­ჭირ­და, რაც საკ­მა­ოდ ძვი­რი - 700 ლარ­ზე მე­ტია. რად­გან "სას­წრა­ფო­თი" იყო მიყ­ვა­ნი­ლი, და­უ­ფი­ნან­სეს, მაგ­რამ მის გვერ­დით იწვა ანა­ლო­გი­უ­რი პრობ­ლე­მით მო­ხუ­ცი ქალ­ბა­ტო­ნი, სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ვე­ლი და მას არ და­უ­ფი­ნან­სებს იგი­ვე პრო­ცე­დუ­რა, რად­გან ის შვი­ლებ­მა მი­იყ­ვა­ნეს სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში. სა­წყა­ლი ქალი იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და, სახ­ლში წა­სუ­ლი­ყო გა­მოკ­ვლე­ვის გა­რე­შე, რად­გან მის შვი­ლებს ამ თან­ხის გა­დახ­დის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ ჰქონ­დათ. ეს პრობ­ლე­მა რომ მი­სა­ხე­დია, აშ­კა­რაა. სა­და­ზღვე­ვო­ე­ბი სა­ყო­ველ­თა­ოდ და­ზღვე­ულ პა­ცი­ენ­ტებს ხში­რად ბევრ რა­მეს არ უფი­ნან­სე­ბენ. სა­ში­ნე­ლე­ბაა, როცა იძუ­ლე­ბუ­ლი ხარ, უსახ­სრო­ბის გამო ოჯა­ხის წევ­რის მკურ­ნა­ლო­ბა­ზე უარი თქვა. ცალ­კე თე­მაა პრო­ვა­ი­დე­რი კლი­ნი­კე­ბი. არ­ჩე­ვა­ნის უფ­ლე­ბას არ გაძ­ლევ­დნენ სა­და­ზღვე­ვო­ე­ბი, თით­ქმის ყვე­ლა სა­და­ზღვე­ვოს თა­ვი­სი კლი­ნი­კა აქვს გახ­სნი­ლი. არა­ფერს ვამ­ბობ მე­დი­კა­მენ­ტებ­ზე. მა­გა­ლი­თად, თუ "ავერ­სის" კლი­ნი­კა­ში მოხ­ვდი, იქა­უ­რი ოჯა­ხის ექი­მე­ბი აუ­ცი­ლებ­ლად "ავერ­სის" გა­მოშ­ვე­ბულ მე­დი­კა­მენტს გა­მო­გი­წე­რენ. ასეა სხვა კლი­ნი­კებ­შიც. ამა­საც მი­ხედ­ვა სჭირ­დე­ბა.

ნაზი, 79 წლის:

- რა­ი­ონ­ში ვცხოვ­რობ. მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა პე­და­გო­გი ვი­ყა­ვი, უამ­რა­ვი ბავ­შვია ჩემს ხელ­ში გაზ­რდი­ლი. ასა­კის მი­უ­ხე­და­ვად, დღე­საც ვამ­ზა­დებ აბი­ტუ­რი­ენ­ტებს უან­გა­როდ. ყვე­ლა­ზე დიდ ბედ­ნი­ე­რე­ბას ის მა­ნი­ჭებს, როცა გრან­ტებს იღე­ბენ ჩემი მომ­ზა­დე­ბუ­ლი ბავ­შვე­ბი. ბოლო დროს მხედ­ვე­ლო­ბის პრობ­ლე­მა შე­მექ­მნა, პენ­სი­ო­ნე­რის და­ზღვე­ვა მაქვს. კა­ტა­რაქ­ტა და­მიდ­გი­ნეს. დიდი დრო წა­ი­ღო ოპე­რა­ცი­ის­თვის სა­ბუ­თე­ბის მომ­ზა­დე­ბამ და რაც ყვე­ლა­ზე ცუ­დია, კლი­ნი­კის არ­ჩე­ვის უფ­ლე­ბა არ დაგ­ვი­ტო­ვა სა­და­ზღვე­ვომ. "არ­ქი­მე­დე­ში" ვი­ყა­ვი და­ზღვე­უ­ლი, ჩემ­თვის ქუ­თა­ი­სის ნე­ბის­მი­ერ კლი­ნი­კა­ში მის­ვლა ხელ­მი­საწ­ვდო­მი იყო, მაგ­რამ უარი მი­თხრეს - აუ­ცი­ლებ­ლად ზუგ­დიდ­ში უნდა წახ­ვი­დე, იქ არის პრო­ვა­ი­დე­რი კლი­ნი­კა და სა­მეგ­რე­ლოს რე­გი­ონს მხო­ლოდ ისი­ნი ემ­სა­ხუ­რე­ბი­ა­ნო. ახ­ლობ­ლის მან­ქა­ნით მარ­ტვი­ლი­დან ზუგ­დიდ­ში იმ­დენ­ჯერ მო­მიხ­და წას­ვლა, რომ საწ­ვავ­ში ფაქ­ტობ­რი­ვად 300 ლა­რამ­დე დავ­ხარ­ჯეთ, არა­და, ოპე­რა­ცია 400 ლარ­ზე ცოტა მეტი ღირ­და. მერე გა­ირ­კვა, რომ თვა­ლის წნე­ვა მა­ღა­ლი იყო, ამი­ტომ სა­ბო­ლო­ოდ ექიმ­მა ოპე­რა­ცი­ის­გან თავი შე­ი­კა­ვა. ამის შემ­დეგ შვილ­მა ქუ­თა­ი­სის კლი­ნი­კა­ში წა­მიყ­ვა­ნა და ახლა თან­ხა უნდა და­ფა­როს. ამა­სო­ბა­ში "არ­ქი­მე­დეც" და­ი­ხუ­რა და ამ წო­წი­ალ-წო­წი­ალ­ში სა­გა­რან­ტიო სა­ბუთ­საც ვადა გა­უ­ვი­და. ვფიქ­რობ, ეს ხე­ლოვ­ნუ­რად შექ­მნი­ლი ბა­რი­ე­რე­ბია და ამ პრობ­ლე­მას მი­ხედ­ვა სჭირ­დე­ბა. ჩემს შვილს მო­უ­წევს თან­ხის შე­კო­წი­წე­ბა და გა­დახ­და, მაგ­რამ რა ქნან იმათ, ვი­საც ამის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ აქვს? ფაქ­ტობ­რი­ვად, გა­მო­დის, რომ ის 300 ლა­რიც გზა­ში უაზ­როდ დავ­ხარ­ჯე. ჯობ­და, ამ­დენ წვა­ლე­ბას პირ­და­პირ გა­დაგ­ვე­ხა­და ეს თან­ხა.

- გა­კოტ­რდა "არ­ქი­მე­დე", მაგ­რამ ხომ შე­გიძ­ლი­ათ, სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვით ისარ­გებ­ლოთ და სა­ხელ­მწი­ფომ და­ფა­როს ეს თან­ხა?

- ვიცი, რომ ეს გზა არ­სე­ბობს, მაგ­რამ ქუ­თა­ის­ში ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი გა­მოკ­ვლე­ვით დად­გინ­და, რომ ცალ თვალ­ში გლა­უ­კო­მის ნიშ­ნე­ბია. ეს იწ­ვევს თვა­ლის წნე­ვას, ამი­ტომ ოპე­რა­ცია თუ სას­წრა­ფოდ არ ჩა­ტარ­და, მე­ო­რე თვალ­ზე გა­და­მი­ვა. სა­სურ­ვე­ლია კა­ტა­რაქ­ტის ოპე­რა­ცია უსის­ხლოდ ჩა­ტარ­დეს. ლა­ზე­რულ ოპე­რა­ცი­ას კი მა­ინც არა­ვინ და­მი­ფი­ნან­სებს, არა­და, ეს არის უსაფრ­თხო გზა. სა­ყო­ველ­თაო და­ზღვე­ვა­საც რომ მივ­მარ­თო, პა­სუხს ერთი თვის ვა­და­ში აძ­ლე­ვენ. დრო აღარ ით­მენს, ამი­ტომ იძუ­ლე­ბუ­ლი ვართ, ოპე­რა­ცი­ის ხარ­ჯი ჩვენ გა­ვი­ღოთ. ეს კი საკ­მა­ოდ დიდი თან­ხაა - 800 ლარ­ზე მეტი.

უამ­რა­ვი მსგავ­სი მა­გა­ლი­თის მოყ­ვა­ნა შეგ­ვიძ­ლია, თუმ­ცა კონ­კრე­ტუ­ლი ფაქ­ტე­ბით არ დავღ­ლით მკი­თხველს. პრობ­ლე­მე­ბი ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მის ყვე­ლა სექ­ტორ­შია და სა­მი­ნის­ტროს მათ აღ­მო­სა­ფხვრე­ლად ბევ­რი მუ­შა­ო­ბა სჭირ­დე­ბა.

ახალ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ამ პრობ­ლე­მე­ბის მოგ­ვა­რე­ბა­ზე ზრუნ­ვა აქ­ტი­უ­რად და­ი­წყო და სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მით სარ­გებ­ლო­ბა დღეს და­ზღვე­ვის გა­რე­შე დარ­ჩე­ნილ ყვე­ლა ადა­მი­ანს შე­უძ­ლია. რა ცვლი­ლე­ბე­ბი გან­ხორ­ცი­ელ­და ჯან­დაც­ვა­ში, რა ბედი ელით გა­კოტ­რე­ბუ­ლი სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ის ბე­ნე­ფი­ცი­ა­რებს, ამ და უამ­რავ სხვა სა­კი­თხზე ვე­სა­უბ­რეთ სო­ცი­ა­ლუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის მარ­თვის დე­პარ­ტა­მენ­ტის უფ­როსს, ქალ­ბა­ტონ რუ­სუ­დან გო­გო­ლაშ­ვილს.

- სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მა ეს არ არის და­ზღვე­ვა. ეს არის პროგ­რა­მა, რო­მე­ლიც ამოქ­მედ­და 2013 წლის 28 თე­ბერ­ვალს და იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის დახ­მა­რე­ბას ით­ვა­ლის­წი­ნებ­და, რომ­ლებ­საც არა­ნა­ი­რი და­ზღვე­ვა არ ჰქონ­დათ. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, 9 კა­ტე­გო­რია იყო და­ზღვე­უ­ლი სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის ფარ­გლებ­ში: სი­ღა­რი­ბის ზღვარს ქვე­მოთ მყო­ფე­ბი, შე­ზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბის მქო­ნე პი­რე­ბი, პე­და­გო­გე­ბი, სა­ხალ­ხო არ­ტის­ტე­ბი, 0-დან 5 წლამ­დე ასა­კის ბავ­შვე­ბი, სტუ­დენ­ტე­ბი... 2 მი­ლი­ონ 200 ათას ადა­მი­ანს კი არა­ნა­ი­რი ფი­ნან­სუ­რი გა­რან­ტია არ ჰქონ­და. თუ ისი­ნი ხვდე­ბოდ­ნენ სტა­ცი­ო­ნარ­ში ან სჭირ­დე­ბო­დათ ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი კვლე­ვე­ბი, თა­ვი­ან­თი ჯი­ბი­დან უწევ­დათ ყვე­ლა თან­ხის გა­დახ­და. ზუს­ტად ამ ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის ამოქ­მედ­და სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მა.

- ამ კა­ტე­გო­რი­ის ადა­მი­ა­ნებს რა სა­ხის მკურ­ნა­ლო­ბას უფი­ნან­სებთ?

- პირ­ველ ეტაპ­ზე იყო გა­და­უ­დე­ბე­ლი შემ­თხვე­ვე­ბის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი და უფი­ნანსდე­ბო­დათ გა­და­უ­დე­ბე­ლი შემ­თხვე­ვე­ბი, თი­თო­ე­ულს 15.000 ლა­რის ფარ­გლებ­ში. და­მა­ტე­ბით, პო­ლიკ­ლი­ნი­კუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბა, ოჯა­ხის ექი­მის ხარ­ჯი და სის­ხლი­სა და შარ­დის სა­ერ­თო ანა­ლი­ზი. პირ­ვე­ლი ივ­ლი­სი­დან კი პროგ­რა­მა გა­ფარ­თოვ­და და გარ­და იმი­სა, რომ გარ­კვე­უ­ლი ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი 100%-ით იფა­რე­ბო­და, ნე­ბის­მი­ე­რი სხვა გა­და­უ­დე­ბე­ლი შემ­თხვე­ვა ამ ადა­მი­ა­ნებს ახლა 70%-ით უფი­ნანსდე­ბათ.

მა­გა­ლი­თად, თუ რე­ა­ნი­მა­ცი­ა­ში მოხ­ვდა ადა­მი­ა­ნი, ან დას­ჭირ­და ისე­თი ოპე­რა­ცია, რო­მე­ლიც "სას­წრა­ფოა" და იმ წუთ­ში თუ არ გა­კეთ­და, მა­შინ მის სი­ცო­ცხლე­სა და ჯან­მრთე­ლო­ბას საფრ­თხე შე­ექ­მნე­ბა, ასე­თი ოპე­რა­ცი­ე­ბი იფა­რე­ბა 100%-ით. სხვა სა­ხის გა­და­უ­დე­ბე­ლი მა­ნი­პუ­ლა­ცი­ე­ბი იფა­რე­ბა 70%-ით და თვი­თონ 30-ის და­მა­ტე­ბა დას­ჭირ­დე­ბა. მშო­ბი­ა­რო­ბას სა­ხელ­მწი­ფო აფი­ნან­სებს 500 ლა­რით, მაგ­რამ სა­კე­ის­რო კვე­თა თუ სჭირ­დე­ბა პა­ცი­ენტს სა­მე­დი­ცი­ნო ჩვე­ნე­ბით და არა - პა­ცი­ენ­ტის მო­თხოვ­ნით, მა­შინ სა­კე­ის­რო კვე­თა­საც ვა­ფი­ნან­სებთ 800 ლა­რით. ნე­ბის­მი­ე­რი გეგ­მუ­რი ქი­რურ­გი­უ­ლი ოპე­რა­ცია კი ფი­ნანსდე­ბა 70%-ით. თუ პა­ცი­ენ­ტი მი­დის ძვი­რად ღი­რე­ბულ კლი­ნი­კა­ში, სა­დაც გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ფა­სე­ბი და სერ­ვი­სია, მა­შინ ჩვენ და­წე­სე­ბუ­ლი სა­ტა­რი­ფო არე­ა­ლის ფარ­გლებ­ში ვა­ფი­ნან­სებთ იმ ოპე­რა­ცი­ას, შემ­დეგ კი დარ­ჩე­ნი­ლი თან­ხის და­მა­ტე­ბა მო­უ­წევს პა­ცი­ენტს.

- სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი ექ­მნე­ბათ და­ზღვე­ულ პა­ცი­ენ­ტებს. გა­სა­კუთ­რე­ბით - სა­ყო­ველ­თაო და­ზღვე­ვა­ში მყოფ პი­რებს, რად­გან სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ე­ბი მათ მხო­ლოდ პრო­ვა­ი­დერ კლი­ნი­კებ­ში უშ­ვე­ბენ. თქვენ თუ უტო­ვებთ პა­ცი­ენტს არ­ჩე­ვა­ნის უფ­ლე­ბას?

- რა თქმა უნდა, პა­ცი­ენტს შე­უძ­ლია, აირ­ჩი­ოს სა­სურ­ვე­ლი კლი­ნი­კა. მთა­ვა­რი პი­რო­ბაა, კლი­ნი­კა მო­ნა­წი­ლე­ობ­დეს სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მა­ში და გა­ნა­ცხა­დი სო­ცი­ა­ლუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის სა­ა­გენ­ტო­ში ჰქონ­დეს შე­მო­ტა­ნი­ლი. ჩათ­ვა­ლეთ, არ­სე­ბუ­ლი კლი­ნი­კე­ბის 99% ჩარ­თუ­ლია ამა­ში, მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მე არ მო­ნა­წი­ლე­ობს. ძი­რი­თა­დად ისი­ნი, რო­მე­ლიც ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი არი­ან პლას­ტი­კურ ქი­რურ­გი­ა­ზე და რა­ღა­ცის გამო გეგ­მურ ქი­რურ­გი­ა­საც აწარ­მო­ე­ბენ. გარ­და ამი­სა, ონ­კო­ლო­გი­ურ და­ა­ვა­დე­ბებს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ყუ­რა­დღე­ბა ექ­ცე­ვა. ქი­მი­ო­თე­რა­პი­ა­სა და სხი­ვურ თე­რა­პი­ას 80%-ით სა­ხელ­მწი­ფო ფა­რავს.

- ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი მომ­სა­ხუ­რე­ბის მხრივ რა ხდე­ბა? მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი ხში­რად წუ­წუ­ნე­ბენ იმის გამო, რომ მხო­ლოდ სის­ხლი­სა და შარ­დის ანა­ლიზს აფი­ნან­სებთ.

- სხვა სერ­ვი­სე­ბიც გა­ი­ზარ­და. გარ­და ოჯა­ხის ექი­მის მომ­სა­ხუ­რე­ბის, სის­ხლი­სა და შარ­დის ანა­ლი­ზი­სა, იფა­რე­ბა 7 სპე­ცი­ა­ლის­ტის კონ­სულ­ტა­ცია 70%-ით. ემა­ტა გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი, რო­მე­ლიც 100%-ით იფა­რე­ბა. ერთი სი­ტყვით, გა­ფარ­თოვ­და ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი სერ­ვი­სი. ასე­ვე ფა­რი­სებ­რი ჯირ­კვლის ჰორ­მო­ნუ­ლი გა­მოკ­ვლე­ვა ფი­ნანსდე­ბა 70%-ით.

- კონ­კრე­ტუ­ლად რა ფი­ნანსდე­ბა? ამ ნუს­ხის ნახ­ვა მო­ქა­ლა­ქე­ბის­თვის ხელ­მი­საწ­ვდო­მია?

- ძა­ლი­ან მალე მო­ქა­ლა­ქე­ებს ექ­ნე­ბათ ამა­ზე წვდო­მა. ახლა იქ­მნე­ბა სა­ინ­ფორ­მა­ციო პორ­ტა­ლი ინ­ტერ­ნეტ­ში და ჩა­მოთ­ვლი­ლი იქ­ნე­ბა ყვე­ლა ის მომ­სა­ხუ­რე­ბა და იმ კლი­ნი­კე­ბის სია, რო­მელ­საც შე­უძ­ლი­ათ მი­მარ­თონ.

- ქალ­ბა­ტო­ნო რუ­სუ­დან, 2013 წლის ბო­ლოს, სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნია "არ­ქი­მე­დეს გლო­ბალ ჯორ­ჯია" გა­კოტ­რდა, რო­მე­ლიც სა­ხელ­მწი­ფო და­ზღვე­ვის მქო­ნე და­ახ­ლო­ე­ბით 380 000 ბე­ნე­ფი­ცი­არს ემ­სა­ხუ­რე­ბო­და. მათ შო­რის - პენ­სი­ო­ნე­რებ­სა და 0-დან 5 წლამ­დე ასა­კის ბავ­შვებს. აღ­ნიშ­ნულ კონ­ტინ­გენტზე ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა მთლი­ა­ნად სა­ხელ­მწი­ფომ აიღო?

- დიახ. კომ­პა­ნი­ის გა­კოტ­რე­ბის შე­სა­ხებ 31 დე­კემ­ბერს შე­ვი­ტყვეთ და ფაქ­ტის წი­ნა­შე აღ­მოვ­ჩნდით. 1-ლი იან­ვრი­დან სა­ხელ­მწი­ფო "არ­ქი­მე­დეს გლო­ბალ ჯორ­ჯი­ა­ში" და­ზღვე­უ­ლე­ბის სა­მე­დი­ცი­ნო ხარ­ჯე­ბის ანა­ზღა­უ­რე­ბა­ზე ვალ­დე­ბუ­ლე­ბას იღებს იმ მო­ცუ­ლო­ბით, რა მო­ცუ­ლო­ბი­თაც ისი­ნი სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ა­ში იყ­ვნენ და­ზღვე­უ­ლე­ბი. სა­ხელ­მწი­ფო ამ კონ­ტინ­გენტს თვი­თონ მარ­თავს. 1-ლი იან­ვრი­დან პე­და­გო­გე­ბიც სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მის მო­სარ­გებ­ლე­ე­ბი გახ­დნენ, მა­თაც იგი­ვე პი­რო­ბე­ბი შე­უ­ნარ­ჩუნ­დე­ბათ, რაც ჰქონ­დათ ამ სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ა­ში.

- სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მა­ში ჩარ­თვის­თვის რა არის სა­ჭი­რო?

- მო­ქა­ლა­ქე­ებს აქვთ არ­ჩე­ვა­ნის უფ­ლე­ბა. ნე­ბის­მი­ერ პო­ლიკ­ლი­ნი­კა­ში მი­ვიდ­ნენ, და­წე­რონ გან­ცხა­დე­ბა და ჩა­ერ­თონ ამ პროგ­რა­მა­ში. რაც შე­ე­ხე­ბა და­ფი­ნან­სე­ბას, "ფორ­მა 100" შე­უძ­ლი­ათ მი­ი­ტა­ნონ სო­ცი­ა­ლუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს სერ­ვის­ცენ­ტრებ­ში. ასე­თი სერ­ვის­ცენ­ტრი თბი­ლის­ში ოთხია: ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლის 51, ბო­ჭორ­მის 4, ვაჟა-ფშა­ვე­ლას IV კვარ­ტალ­ში და ასე­ვე ბახ­ტრი­ო­ნის 11-ბ-ში. სერ­ვის­ცენ­ტრე­ბი 10-ის ნა­ხევ­რი­დან 6-ის ნა­ხევ­რამ­დე მუ­შა­ო­ბენ. ასე­ვე ყვე­ლა რე­გი­ონ­ში თითო ცენ­ტრია. კლი­ნი­კებს აქვთ უფ­ლე­ბა, შეს­რუ­ლე­ბულ სა­მუ­შა­ო­ზე ინ­ფორ­მა­ცია მოგ­ვა­წო­დონ სამი თვის ვა­და­ში. ძა­ლი­ან ხში­რად ამ ვა­დის ბო­ლოს გვაწ­ვდი­ან რა­ტომ­ღაც. რა­ტომ, ვერ გე­ტყვით. ვფიქ­რობ, კლი­ნი­კებ­ში დიდი პრობ­ლე­მე­ბია დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ის წარ­მო­ე­ბა­ზე. ჩვენ გვირ­ჩევ­ნია, ყო­ველ­თვე მოგ­ვა­წო­დონ ინ­ფორ­მა­ცია და მათ თან­ხებს უპ­რობ­ლე­მოდ გა­და­ვუხ­დით.

- როცა მო­ქა­ლა­ქეს შე­მო­აქვს გან­ცხა­დე­ბა, რა ვა­და­ში იღებს პა­სუხს, და­უ­ფი­ნანსდე­ბა თუ არა ესა თუ ის მა­ნი­პუ­ლა­ცია?

- დო­კუ­მენ­ტე­ბის ჩა­ბა­რე­ბი­დან ერთი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში მის­დის პა­სუ­ხი. როცა საქ­მე ეხე­ბა ონ­კო­ლო­გი­ას, რამ­დე­ნი­მე დღე­ში ვპა­სუ­ხობთ.

- ერთი თვის წინ ინ­სულ­ტი­ა­ნი პა­ცი­ენ­ტი მი­იყ­ვა­ნეს სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში, თუმ­ცა მის ოჯახს თან­ხე­ბის და­ფი­ნან­სე­ბა­ზე უარი ეთ­ქვა. გა­საკ­ვი­რია, მაგ­რამ უთხრეს, რომ ეს იყო გეგ­მუ­რი და ვერ და­ფი­ნანსდე­ბო­და. ძა­ლი­ან დიდი ბრძო­ლა დას­ჭირ­და ოჯახს ამის გამო.

- რას ამ­ბობთ, ასე­თი რამ არ შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს. მო­მა­წო­დეთ ამ ქალ­ბა­ტო­ნის პი­რა­დი ნო­მე­რი და პი­რა­დად და­ვინ­ტე­რეს­დე­ბი დე­ტა­ლე­ბით. რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა გეგ­მუ­რი იყოს ინ­სულ­ტის შემ­თხვე­ვა?Eეს უკვე კლი­ნი­კის და­ნა­შა­უ­ლია, კლი­ნი­კამ უნდა შე­ა­ფა­სოს პა­ცი­ენ­ტის მდგო­მა­რე­ო­ბა. ამ კონ­კრე­ტულ ფაქტს გავ­ყვე­ბი ბო­ლომ­დე, მაგ­რამ მი­თხრით, ეს ქალი "არ­ქი­მე­დე­ში" ხომ არ იყო და­ზღვე­უ­ლი, რამ­დე­ნი წლის იყო?

- პენ­სი­ო­ნე­რი გახ­ლდათ, სამ­წუ­ხა­როდ, გარ­და­იც­ვა­ლა და მისი გა­დარ­ჩე­ნა ვერ მო­ხერ­ხდა.

- ეს ფაქ­ტი თუ იყო იან­ვრამ­დე და "არ­ქი­მე­დე­ში" იყო და­ზღვე­უ­ლი, მა­შინ არ­ქი­მე­დეს ქმე­დე­ბებ­ზე ჩვენ ვერ ვა­გებთ პა­სუხს. 1-ლი იან­ვრი­დან მსგავ­სი რამ არ უნდა მოხ­დეს. თუ მსგავ­სი რამ მოხ­და, შეგ­ვა­ტყო­ბი­ნეთ და გპირ­დე­ბით, ამა­ზე მკაცრ რე­ა­გი­რე­ბას მო­ვახ­დენთ.

- სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ებ­ში რომ სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბია, ამა­ში ალ­ბათ და­მე­თან­ხმე­ბით. მათ­ზე კონ­ტროლს თუ ახ­დენთ?

- კონ­ტროლს ახორ­ცი­ე­ლებს სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნი­ე­ბის ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბის სამ­სა­ხუ­რი. ამას­თან ერ­თად, შექ­მნი­ლია მე­დი­ა­ცი­ის სამ­სა­ხუ­რი, რო­მე­ლიც ასეთ და­ვებს არე­გუ­ლი­რებს და აგ­ვა­რებს. ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მა უკვე მზა­დაა სა­ი­მი­სოდ, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბას მთლი­ა­ნად მო­ემ­სა­ხუ­როს. სა­ქარ­თვე­ლო­ში დღეს რა­ღაც წე­სით, ყვე­ლა მო­ქა­ლა­ქე და­ზღვე­უ­ლია. გა­მო­ით­ქვა მო­საზ­რე­ბა, რომ "არ­ქი­მე­დეს" გა­კოტ­რე­ბა სა­ხელ­მწი­ფო ბი­უ­ჯეტს ათე­უ­ლო­ბით მი­ლი­ო­ნი ლარი და­უჯ­დე­ბა. ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო მი­იჩ­ნევს, რომ ეფექ­ტი­ა­ნად მარ­თავს. მერ­წმუ­ნეთ, მომ­სა­ხუ­რე­ბის ხა­რის­ხიც უფრო მა­ღა­ლი იქ­ნე­ბა. ჩვენ უკვე გვქონ­და გა­მოც­დი­ლე­ბა, რო­დე­საც 218-ე დად­გე­ნი­ლე­ბი­დან სა­და­ზღვე­ვო კომ­პა­ნია "ალფა" გა­ვი­და. რვათ­ვი­ან­მა გა­მოც­დი­ლე­ბამ გვაჩ­ვე­ნა, რო­დე­საც სა­ხელ­მწი­ფო მარ­თავს, უფრო მომ­გე­ბი­ა­ნია.

- რა ხარ­ვე­ზე­ბი აქვს სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მას?

- გარ­კვე­უ­ლი ხარ­ვე­ზე­ბი პირ­ველ ეტაპ­ზე იყო, უფრო ტექ­ნი­კუ­რი ხა­სი­ა­თის. ეს ხარ­ვე­ზე­ბი უკვე გა­მოს­წო­რე­ბუ­ლია და შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ხარ­ვე­ზე­ბი სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვას დღეს არ აქვს.

- რო­გო­რია სტა­ტის­ტი­კა? რამ­დენ­მა ადა­მი­ან­მა ისარ­გებ­ლა სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მით?

- გა­სუ­ლი წლის პირ­ვე­ლი ივ­ლი­სი­დან 31 დე­კემ­ბრის სტა­ტის­ტი­კით, მო­მარ­თვის 144 354 შემ­თხვე­ვა და­ფიქ­სირ­და, ხოლო 1-ლი იან­ვრი­დან 14 იან­ვრის ჩათ­ვლით მოგ­ვმარ­თა 14 496-მა მო­ქა­ლა­ქემ. ვფიქ­რობთ, ამ პროგ­რა­მის ამოქ­მე­დე­ბა დიდი შე­ღა­ვა­თია ჩვე­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბის­თვის.

თეა ხურ­ცი­ლა­ვა

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)