ქვეყ­ნის ეკო­ნო­მი­კა­ში, 2013 წლის ბი­უ­ჯეტ­ში არ­სე­ბულ პრობ­ლე­მებ­ზე და 2014 წლის ბი­უ­ჯეტ­თან და­კავ­ში­რე­ბულ სა­კი­თხებ­ზე "ინ­ტერპრეს­ნი­უ­სი" ექ­სპერტს ეკო­ნო­მი­კურ სა­კი­თხებ­ში დე­მურ გი­ორ­ხე­ლი­ძეს ესა­უბ­რა.

- ბა­ტო­ნო დე­მურ, წელს რომ ბი­უ­ჯე­ტი დე­ფი­ცი­ტუ­რი იქ­ნე­ბა, ამას ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბიც აღარ მა­ლა­ვენ, მაგ­რამ იქვე აზუს­ტე­ბენ, რომ პენ­სი­ე­ბის გა­ცე­მა­ზე ეს არ იმოქ­მე­დებს. ოპო­ზი­ცია გაკ­ვირ­ვე­ბას გა­მოთ­ქვამს იმის გამო, რომ "ეკო­ნო­მი­კუ­რი ბლო­კის მი­ნის­ტრე­ბი მთავ­რო­ბი­დან არ გარ­ბი­ან". თქვენ რო­გორ და­ა­ხა­სი­ა­თებ­დით 2013 წელს ქარ­თულ ეკო­ნო­მი­კა­ში მიმ­დი­ნა­რე პრო­ცე­სებს და თქვე­ნი აზ­რით, რამ გა­მო­იწ­ვია წლე­ვან­დელ ბი­უ­ჯეტ­ში დე­ფი­ცი­ტი?

- თუ რო­გო­რი იქ­ნე­ბო­და ეკო­ნო­მი­კუ­რი თვალ­საზ­რი­სით 2013 წელი, მე თავს უფ­ლე­ბა მი­ვე­ცი და 2013 წლის თე­ბერ­ვალ­ში გა­ვა­კე­თე შე­ფა­სე­ბე­ბი. მა­შინ ყუ­რა­დღე­ბა გა­ვა­მახ­ვი­ლე იმა­ზე, რომ მთლი­ა­ნი შიდა პრო­დუქ­ტის ზრდა 2,5%-ზე მეტი ვე­რაფ­რით ვერ იქ­ნე­ბო­და; არ შე­იქ­მნე­ბო­და სა­მუ­შაო ად­გი­ლე­ბი და და­ბა­ლი იქ­ნე­ბო­და ეკო­ნო­მი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბა. ყო­ვე­ლი­ვე ეს მაძ­ლევ­და სა­ფუძ­ველს, ძა­ლი­ან პე­სი­მის­ტუ­რად და­მე­ნა­ხა 2013 წლის ეკო­ნო­მი­კუ­რი პერ­სპექ­ტი­ვე­ბი. ამას და­ე­მა­ტა ისიც, რომ გა­სულ წელს არ მი­ღე­ბუ­ლა სე­რი­ო­ზუ­ლი სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბე­ბი, რაც ეკო­ნო­მი­კას წა­ა­ხა­ლი­სებ­და, არ მომ­ხდა­რა ინ­სტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი. მო­ნა­ხა­ზიც კი არ იყო იმი­სა, თუ რო­გორ უნდა გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი­ყო ეკო­ნო­მი­კა.

რაც შე­ე­ხე­ბა იმას, რომ ბი­უ­ჯეტს თით­ქმის 600 მი­ლი­ონ ლა­რამ­დე შე­მო­სავ­ლე­ბი და­აკ­ლდე­ბა, ეს გა­საკ­ვი­რი სუ­ლაც არ არის, ვი­ნა­ი­დან ბი­უ­ჯე­ტის შე­მო­სავ­ლე­ბი და­გეგ­მი­ლი იყო ეკო­ნო­მი­კის 6%-იან ზრდა­ზე, არა­და მი­ვი­ღეთ სა­დღაც და­ახ­ლო­ე­ბით, მაქ­სი­მუმ 2,5%-იანი ზრდა. ბუ­ნებ­რი­ვია, ის ხარ­ჯე­ბი, რომ­ლე­ბიც 2013 წლის ბი­უ­ჯე­ტის ხარ­ჯვით ნა­წილ­ში იქნა ჩა­დე­ბუ­ლი, ვერ შეს­რულ­დე­ბო­და, მაგ­რამ ეს, სუ­ლაც არ ნიშ­ნავს იმას, რომ დღეს ბი­უ­ჯეტ­ში არ­სე­ბობს ხელ­ფა­სე­ბის ან პეს­ნი­ე­ბის გა­ცე­მის პრობ­ლე­მა. მარ­თა­ლია, ბი­უ­ჯე­ტი ისე არ შე­ივ­სე­ბა, რო­გორც და­გეგ­მი­ლი იყო, მაგ­რამ ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზრდა მა­ინც არ­სე­ბობს. ცხა­დია, 2013 წლის ბი­უ­ჯე­ტის კა­ნო­ნი შე­საც­ვლე­ლი იქ­ნე­ბა, თუმ­ცა ძი­რი­თა­დად შე­იც­ვლე­ბა იმ ხარ­ჯე­ბის კო­რექ­ტი­რე­ბით, რომ­ლე­ბიც არ წარ­მო­ად­გე­ნენ და არც თა­ვი­დან წარ­მო­ად­გენ­დნენ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვან ხარ­ჯებს.

2013 წლის სა­ბი­უ­ჯე­ტო მო­ნა­ხა­ზი, სტრა­ტე­გია, მთლი­ა­ნად იყო და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი "ნაც­მოძ­რა­ო­ბის" ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მთავ­რო­ბის მო­ნა­ხაზ­ზე. როცა 2013 წლის ბი­უ­ჯე­ტი შე­მო­ვი­და გან­სა­ხილ­ვე­ლად, ძი­რი­თა­დად "ნაც­მოძ­რა­ო­ბის" მთავ­რო­ბის მიერ შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ბი­უ­ჯე­ტი იყო და მას­ში მხო­ლოდ მცი­რე­დი კო­რექ­ტი­ვე­ბი გა­კეთ­და. ეკო­ნო­მი­კი­სად­მი და სა­ბი­უ­ჯე­ტო პო­ლი­ტი­კი­სად­მი მიდ­გო­მის თვალ­საზ­რი­სი­თაც 2013 წელი არაფ­რით სა­ინ­ტე­რე­სო არ იყო.

რაც შე­ე­ხე­ბა ოპო­ზი­ცი­ის შე­ფა­სე­ბას, რომ ეკო­ნო­მი­კუ­რი ბლო­კის მი­ნის­ტრე­ბი უნდა გარ­ბოდ­ნენ. ეკო­ნო­მი­კა­ში ყვე­ლა­ზე დიდი პრობ­ლე­მე­ბი სწო­რედ წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სა და ახლა ოპო­ზი­ცი­ა­ში მყო­ფი "ნაც­მოძ­რა­ო­ბის" დროს წარ­მო­იქ­მნა. სამ­წუ­ხა­როდ, ახალ­მა მთავ­რო­ბამ მკვეთ­რი, გა­აზ­რე­ბუ­ლი და ეფექ­ტი­ა­ნი პო­ლი­ტი­კა არ გა­ა­ტა­რა ეკო­ნო­მი­კა­ში არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის თან­და­თა­ნო­ბით დას­ძლე­ვად. ეკო­ნო­მი­კა­ში ერთ წე­ლი­წად­ში ყვე­ლა­ფე­რი ვერ გა­კეთ­დე­ბო­და, მაგ­რამ, ვფიქ­რობ, რომ ერთ წე­ლი­წად­ში ვერ გა­კეთ­და ის, რაც უნდა გა­კე­თე­ბუ­ლი­ყო.

- ექ­სპერტთა ნა­წი­ლი 2013 წლის ბი­უ­ჯეტ­ში დე­ფი­ციტს 2012 წლის 1 ოქ­ტომ­ბრის არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე, წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ ბი­უ­ჯეტ­ში მსხვი­ლი გა­დამ­ხდე­ლე­ბის მიერ და­ახ­ლო­ე­ბით 1,5 მი­ლი­არ­დი გა­და­სახ­დე­ბის იძუ­ლე­ბის წე­სით გა­დახ­დას უკავ­ში­რებს. მათი აზ­რით, ფი­ნანსთა მი­ნის­ტრმა ხა­დურ­მა და მთელ­მა ეკო­ნო­მი­კურ­მა გუნ­დმა ბევ­რი გა­ა­კე­თეს, რომ დე­ფი­ცი­ტი იმა­ზე მეტი არ ყო­ფი­ლი­ყო, რაც ფაქ­ტობ­რი­ვად შე­იძ­ლე­ბა იყოს. . .

- მთავ­რო­ბამ ერთი ძა­ლი­ან დიდი ნა­ბი­ჯი გა­დად­გა, როცა ბიზ­ნე­სი გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბულ იქნა, ახლა ბიზ­ნესს აღა­რა­ვინ ატე­რო­რებს, რაც ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია. და­სა­წყის­ში მსხვი­ლი იმ­პორ­ტი­ო­რე­ბი, რო­მელ­თა ხელ­შიც არის ფაქ­ტობ­რი­ვად მთე­ლი ეკო­ნო­მი­კა, რო­მე­ლიც სრუ­ლად იმ­პორტზეა ჩა­მო­კი­დე­ბუ­ლი, ეკო­ნო­მი­კუ­რად არ აქ­ტი­უ­რობ­დნენ და არ ახ­დენ­დნენ ეკო­ნო­მი­კა­ში რე­ინ­ვეს­ტი­რე­ბას. მათ ჰქონ­დათ გარ­კვე­უ­ლი მო­ლო­დი­ნი, რომ მათ წი­ნა­აღ­მდეგ ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა დევ­ნას გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებ­და. გა­სულ წელს სუფ­თა მო­გე­ბის სა­ხით ქარ­თულ­მა ბიზ­ნეს­მა მი­ი­ღო 7 მი­ლი­არ­დი ლარი. ამ 7 მი­ლი­არ­დი­დან ქარ­თულ ეკო­ნო­მი­კა­ში რე­ა­ლუ­რად შე­მობ­რუ­ნე­ბუ­ლი 7 ლა­რიც არაა. მსხვი­ლი ბიზ­ნეს­მე­ნე­ბის ში­შებ­მა და მო­ლო­დი­ნებ­მა შე­ა­ფერ­ხა ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზრდა. ეკო­ნო­მი­კა მთლი­ა­ნად მო­ნო­პო­ლი­ზე­ბუ­ლი იყო და მსხვი­ლი ჯგუ­ფე­ბი წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბით ცალ­კე­უ­ლი სექ­ტო­რებ­ში საქ­მი­ა­ნობ­დნენ.

ახალ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ბიზ­ნე­სი კი "აუშ­ვა," ახლა არა­ვინ არა­ვის ატე­რო­რებს და თა­ვი­სუფ­ლად შე­გიძ­ლია ბიზ­ნე­სის და­წყე­ბა, მაგ­რამ ერ­თია, როცა შე­გიძ­ლია ბიზ­ნე­სის და­წყე­ბა, ხოლო მე­ო­რეა ის, რომ არც ფი­ნან­სუ­რი ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი და არც კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა ჯერ­ჯე­რო­ბით კერ­ძო ინი­ცი­ა­ტი­ვას მხარს ვერ უბამს და მხარ­საც ვერ უჭერს. მთავ­რო­ბამ ამ ერთ წე­ლი­წად­ში ისიც კი ვერ შეძ­ლო, რომ ან­ტი­მო­ნო­პო­ლუ­რი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბის გან­ხილ­ვა და­ე­წყოთ. ეს კი იმას ნიშ­ნავს, რომ ვი­ღა­ცის ინ­ტე­რეს­ში იყო, ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა არ მი­ღე­ბუ­ლი­ყო. ცვლი­ლე­ბე­ბის თვალ­საზ­რი­სით, ახალ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას მძლავ­რი ნა­ბი­ჯე­ბი არ გა­და­უდ­გამს. ეს იგ­რძნო ყვე­ლამ და ჩვენ მი­ვი­ღეთ შე­დე­გი, რო­მე­ლიც მო­სა­ლოდ­ნე­ლიც კი იყო.

- თქვე­ნი აზ­რით, რო­გო­რი იქ­ნე­ბა 2014 წლის ბი­უ­ჯე­ტი? რამ­დე­ნად უფრო რე­ა­ლუ­რი იქ­ნე­ბა?

- შე­მიძ­ლია გი­თხრათ, რომ 2014 წელი ეკო­ნო­მი­კუ­რი თვალ­საზ­რი­სით 2013 წლი­დან არა­ფე­რით გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი არ იქ­ნე­ბა. მარ­თა­ლია, მთლი­ა­ნი შიდა პრო­დუქ­ტის ზრდა 5%-ითაა და­გეგ­მი­ლი, მაგ­რამ ესეც სა­ეჭ­ვოა. ჩვენ არ ვი­ცით, ახა­ლი მთავ­რო­ბა რო­გორ ეკო­ნო­მი­კურ პო­ლი­ტი­კას გა­ა­ტა­რებს. ამ­დე­ნად, იმ 2,5%-იანი ზრდი­დან, რო­მე­ლიც სა­ვა­რა­უ­დოდ 2013 წელს და­ფიქ­სირ­დე­ბა, 5%-იან ზრდამ­დე ას­ვლა არც ისე იოლი იქ­ნე­ბა.

რაც შე­ე­ხე­ბა წლე­ვან­დელ სა­ბი­უ­ჯე­ტო პო­ლი­ტი­კას, იგი არაფ­რით გან­სხვავ­დე­ბა შარ­შან­დე­ლი პო­ლი­ტი­კის­გან და ამ­დე­ნად, რა­ი­მე გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მო­ლო­დი­ნი ეკო­ნო­მი­კუ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბის თვალსრაზ­რი­სით არ უნდა გვქონ­დეს.

ვი­მე­დოვ­ნებ­დი, რომ 2013 წელი მო­სამ­ზა­დე­ბე­ლი პე­რი­ო­დი იქ­ნე­ბო­და და გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და ცვლი­ლე­ბე­ბი. რაც 2014 წელს ეკო­ნო­მი­კას სწრა­ფი გან­ვი­თა­რე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას მის­ცემ­და. ახლა რო­გორც იტყვი­ან, ერთ ად­გილ­ზე ვბუქ­სა­ობთ. ქარ­თუ­ლი ეკო­ნო­მი­კის­თვის 5-6%-იანი ზრდა სრუ­ლი უპერ­სპექ­ტი­ვო­ბაა და თუ ასე გაგ­რძელ­და, ეს იმას ნიშ­ნავს, რომ ქვე­ყა­ნა­ში ვე­რა­ნა­ი­რი სო­ცი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი ხა­სი­ა­თის პრობ­ლე­მა დაძ­ლე­უ­ლი ვერ იქ­ნე­ბა.

- მარ­თა­ლია, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა პო­ლი­ტი­კი­დან წას­ვლა 24 ნო­ემ­ბრი­დან უკვე და­ა­ა­ნონ­სა, მაგ­რამ რამ­დე­ნად რე­ა­ლის­ტუ­რად გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა იმ სამი სა­ინ­ვეს­ტი­ციო ფონ­დის სრუ­ლად ამოქ­მე­დე­ბა, რო­მელ­ზეც პრე­მი­ე­რი ივა­ნიშ­ვი­ლი კარ­გა ხა­ნია, სა­უბ­რობს?

- მხო­ლოდ ამ ფონ­დებ­ზე იმე­დის დამ­ყა­რე­ბა სა­კი­თხი­სად­მი ცალ­მხრი­ვი მიდ­გო­მა იქ­ნე­ბო­და. მთავ­რო­ბა ფუნ­და­მენ­ტა­ლუ­რი პრობ­ლე­მე­ბის წი­ნა­შე დგას. პრობ­ლე­მა ისაა, რომ მუ­შა­ო­ბა უნდა და­ი­წყოს 100 ათა­სო­ბით ადა­მი­ან­მა და ამას ერთი და ორი ფონ­დი ვერ უზ­რუნ­ველ­ყოფს. აქ კომ­პლექ­სუ­რი მიდ­გო­მაა სა­ჭი­რო. მთა­ვა­რია, კერ­ძო ინი­ცი­ა­ტი­ვა იყოს მხარ­და­ჭე­რი­ლი და ჯერ­ჯე­რო­ბით ამ ინი­ცი­ა­ტი­ვის მხრდა­ჭე­რა ვერ ხერ­ხდე­ბა. ვნა­ხოთ, რა იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ ვფიქ­რობ, რომ სე­რი­ო­ზუ­ლი ილუ­ზია იქ­ნე­ბა, 2014 წელს ეკო­ნო­მი­კა­ში რა­ი­მე რა­დი­კა­ლურ ცვლი­ლე­ბე­ბის იმე­დი ვი­ქო­ნი­ოთ. ჩემი აზ­რით, სა­უ­კე­თე­სო ვა­რი­ა­ტი იქ­ნე­ბა, თუ ახა­ლი მთავ­რო­ბა 2014 წელს გა­მო­ი­ყე­ნებს იმ ცვლი­ლე­ბე­ბის და­სა­გეგ­მად და თან­და­თა­ნო­ბით გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლებ­ლად, რო­მელ­ზეც უკვე ვი­სა­უბ­რე.

მთავ­რო­ბის პრობ­ლე­მა ისაა, რომ ჩვენ არა გვაქვს სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კა. რაც გვაქვს, ეს კვა­ზი-სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კაა, მას­ში არ ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებს არც ერთი ინ­სტი­ტუ­ტი, რო­მე­ლიც სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კის­თვის არის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი. ასეთ ვი­თა­რე­ბა­ში კი, ეკო­ნო­მი­კის გან­ვი­თა­რე­ბა წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია. იმ გა­რე­მოს შექ­მნა, როცა სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კის მე­ქა­ნიზ­მი შე­იძ­ლე­ბა ამოქ­მედ­დეს, ახა­ლი მთავ­რო­ბის ერთ-ერთი უმ­თავ­რე­სი პრობ­ლე­მა და ამო­ცა­ნაა. ეს გა­ცი­ლე­ბით უფრო დიდი პრობ­ლე­მაა, ვიდ­რე ნე­ბი­სი­მი­ე­რი კონ­კრე­ტუ­ლი სა­კი­თხე­ბის გა­და­წყვე­ტა. ამი­ტო­მა­ცაა, რომ ვამ­ბობ, რომ ეკო­ნო­მი­კის გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის ფუნ­და­მენ­ტუ­რი სა­კი­თხე­ბია გა­და­სა­წყვე­ტი. ამი­ტომ, მე ვუ­სურ­ვებ­დი ახალ მთავ­რო­ბას წარ­მა­ტე­ბით მოქ­მე­დე­ბას. თუმ­ცა, ჯერ­ჯე­რო­ბი­ოთ მისი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი ამ პრობ­ლე­მებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით ჩვენ არ ვი­ცით და ამ­დე­ნად მი­ჭირს შე­ფა­სე­ბე­ბის გა­კე­თე­ბა.

- გა­სულ კვი­რას ლა­რის კურ­სის და­ცე­მა ფიქ­სირ­დე­ბო­და. სა­ვა­ლუ­ტო ფონ­დის შე­ფა­სე­ბით "ლა­რის სიმ­ყა­რეს ხე­ლოვ­ნუ­რო­ბის ელ­ფე­რი დაკ­რავს". რას შე­იძ­ლე­ბა უკავ­შირ­დე­ბო­დეს "ლა­რის კურ­სის ხე­ლოვ­ნუ­რო­ბა" და რამ­დე­ნად სარ­წმუ­ნოდ მი­იჩ­ნევ­დით მო­საზ­რე­ბას იმის თა­ო­ბა­ზე, რომ ლა­რის კურ­სის გარ­კვე­უ­ლი კლე­ბით ქარ­თველ­მა ბან­კი­რებ­მა სა­ვა­ლუ­ტო ფონდს "ერ­თგვა­რად კოჭი გა­უ­გო­რეს" და წინა კვი­რას ლა­რის კურ­სის კლე­ბაც და­ფიქ­სირ­და?

- საქ­მე ისა, რომ ლა­რის კურ­სი წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხე­ლოვ­ნუ­რად ძა­ლი­ან მა­ღალ ნიშ­ნულ­ზე იყო შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი. ეს იო­ლად მი­იღ­წე­ო­და, როცა ფუ­ლის მი­წო­დე­ბა ხე­ლოვ­ნუ­რად იყო შემ­ცი­რე­ბუ­ლი. ამი­ტო­მა­ცაა, რომ ქვე­ყა­ნა­ში ფუ­ლის უზარ­მა­ზა­რი დე­ფი­ცი­ტია. ადა­მი­ა­ნე­ბი ვერ იწყე­ბენ თა­ვი­ანთ საქ­მი­ა­ნო­ბას, ბან­კე­ბი ჩა­კე­ტი­ლი სის­ტე­მე­ბია და სა­კუ­თარ თავს აფი­ნან­სე­ბენ.

ლა­რის კურ­სის "და­კა­ვე­ბა" იმ უპა­სუ­ხიმ­გებ­ლოდ მა­ღალ დო­ნე­ზე უფრო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის უმაღ­ლე­სი ეშე­ლო­ნე­ბის ინ­ტე­რე­სებს ემ­სა­ხუ­რე­ბა, ვიდ­რე - ეკო­ნო­მი­კის ინ­ტე­რე­სებს. ვერც ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა შეძ­ლებს ლა­რის იმ კურ­სზე "გა­ჩე­რე­ბას," რო­გო­რიც იყო.

ახლა ლარ­მა გა­არ­ღვია ჯა­დოს­ნუ­რი - 1 დო­ლა­რი - 1, 7 -ის ნიშ­ნუ­ლი. ახლა სა­ჭი­როა კო­ორ­დი­ნი­რე­ბუ­ლი მოქ­მე­დე­ბა, რომ ეროვ­ნუ­ლი ბან­კის ფუ­ლად-საკ­რე­დი­ტო და სა­ბი­უ­ჯე­ტო-სა­გა­და­სა­ხა­დო პო­ლი­ტი­კა, მთლი­ა­ნო­ბა­ში ფი­ნან­სუ­რი პო­ლი­ტი­კა კო­ორ­დი­ნი­რე­ბუ­ლი იყოს და მოხ­დეს ლა­რის თან­და­თა­ნო­ბი­თი და გეგ­მა­ზო­მი­ე­რი დე­ვალ­ვა­ცია. ასე­თი პო­ლი­ტი­კის შემ­თხვე­ვა­ში ბიზ­ნეს­სა და მო­სახ­ლე­ო­ბას ექ­ნე­ბათ სა­შუ­ა­ლე­ბა, ადაპ­ტი­რე­ბა გა­უ­კე­თონ ამ ცვლი­ლე­ბებს.

- 2013 წელი ფი­ნან­სუ­რი თვალ­საზ­რი­სით იმი­თაც იყო რთუ­ლი, რომ 2013 წელს და­ი­წყო წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ აღე­ბუ­ლი ვა­ლე­ბის გას­ტუმ­რე­ბა. ცნო­ბი­ლია, რომ ქვე­ყა­ნას და­ახ­ლო­ე­ბით 13 მი­ლი­არ­დი აშშ დო­ლა­რის ვალი აქვს. აქე­დან 4 მი­ლი­არ­დი სა­ხელ­მწი­ფოს, ხოლო და­ნარ­ჩე­ნი კერ­ძო ბიზ­ნე­სის ვა­ლია. თუ გაქვთ ინ­ფორ­მა­ცია, წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ აღე­ბუ­ლი ვალი რას მოხ­მარ­და და რამ­დე­ნად მძი­მე ტვირ­თად და­აწ­ვე­ვა 2014 წელს გა­და­სახ­ლე­ლი ვა­ლის ოდე­ნო­ბა ქვეყ­ნის ბი­უ­ჯეტს?

- სად და რაში და­ი­ხარ­ჯა ის უზარ­მა­ზა­რი თან­ხე­ბი, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში 2004-2012 წლებ­ში შე­მო­ვი­და, ძნე­ლი სათ­ქმე­ლია. ვფიქ­რობ, რომ არ­სე­ბობ­დეს სე­რი­ო­ზუ­ლი კონ­ტრო­ლის პა­ლა­ტა ანაც აუ­დი­ტის სამ­სა­ხუ­რი, ეს გევ­ცო­დი­ნე­ბო­და, მაგ­რამ ეს ბნე­ლით მო­ცუ­ლი სა­კი­თხია და პრინ­ციპ­ში შე­სას­წავ­ლია, მაგ­რამ ეს არა­ფერს შვე­ლის, ვა­ლე­ბი გა­სას­ტუმ­რე­ბე­ლია.

2014 და 2015 წლებ­ში საკ­მა­ოდ დიდი ოდე­ნო­ბის ვალი იქ­ნე­ბა გა­სას­ტუმ­რე­ბე­ლი. თუ ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზრდა სე­რი­ო­ზუ­ლი არ იქნა, ბი­უ­ჯეტს ვა­ლე­ბის მომ­სა­ხუ­რე­ბა გა­უ­ჭირ­დე­ბა, ვი­ნა­ი­დან მათ გას­ტუმ­რე­ბას ქვეყ­ნის ბი­უ­ჯე­ტის არა ნაკ­ლებ 20%-სა მა­ინც დას­ჭირ­დე­ბა.

კობა ბენ­დე­ლი­ა­ნი

"ინ­ტერპრეს­ნი­უ­სი"