სამართალი
საზოგადოება
Faceამბები
მსოფლიო
მოზაიკა
კულტურა/შოუბიზნესი
სამხედრო
სპორტი
კონფლიქტები
ლია მუხაშავრია: "არ ვფიქრობ, რომ პატიმართა ციხეებიდან გამოშვების შემდეგ ქვეყანაში კრიმინოგენური ვითარება გაუარესდება"
ლია მუხაშავრია: "არ ვფიქრობ, რომ პატიმართა ციხეებიდან გამოშვების შემდეგ ქვეყანაში კრიმინოგენური ვითარება გაუარესდება"

"რა თქმა უნდა, სა­სა­მარ­თლო სის­ტე­მა ჯერ­ჯე­რო­ბით სრულ­ყო­ფი­ლი არ არის, ვერც იმ ახალ და სა­მარ­თლი­ან სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვიღ­ვი­ძებთ, რო­მელ­საც სა­ზო­გა­დო­ე­ბა გა­სუ­ლი წლის 2 ოქ­ტომ­ბერს მო­უთ­მენ­ლად ელო­და, მაგ­რამ, სა­ბედ­ნი­ე­როდ, მცი­რე ნა­ბი­ჯე­ბით მივ­დი­ვართ ვი­თა­რე­ბის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბის­კენ", - ამ­ბობს ჩვენ­თან სა­უ­ბარ­ში არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია "ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა პრი­ო­რი­ტე­ტის" აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი დი­რექ­ტო­რი ლია მუ­ხა­შავ­რია. მას სა­სა­მარ­თლო სის­ტე­მა­ში მომ­ხდარ ცვლი­ლე­ბებ­სა და ბო­ლოდ­რო­ინ­დელ აქ­ტუ­ა­ლურ მოვ­ლე­ნებ­ზე ვე­სა­უბ­რეთ.

- ქალ­ბა­ტო­ნო ლია, ბოლო დროს გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი ამ­ნის­ტი­ის ფარ­გლებ­ში ძა­ლი­ან ბევ­რი პო­ლი­ტი­კუ­რი ნიშ­ნით გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლი პა­ტი­მა­რი ვი­ხი­ლეთ. რა პრინ­ცი­პით ხდე­ბა პო­ლიტ­პა­ტიმ­რის სტა­ტუ­სის გან­სა­ზღვრა?

- არ­სე­ბობს ევ­რო­საბ­ჭოს ორი რე­ზო­ლუ­ცია, ერთი 2001 წელს მი­ი­ღეს, ხოლო მე­ო­რე, 2012 წლის იან­ვარ­ში, რო­მე­ლიც უფრო პირ­ვე­ლის და­ზუს­ტე­ბაა, ვიდ­რე ცალ­კე რე­ზო­ლუ­ცია. ჩვენ­და სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ამ მე­ო­რემ სულ­ზე მოგ­ვის­წრო. სწო­რედ იმ ამ­ნის­ტი­ის კა­ნონ­შია მოხ­სე­ნი­ე­ბუ­ლი პა­ტიმ­რე­ბის კა­ტე­გო­რი­ე­ბად და­ყო­ფა კრი­ტე­რი­უ­მე­ბის მი­ხედ­ვით, ოღონდ იქ ყვე­ლა­ფე­რი მკა­ფი­ოდ და ცალ­სა­ხად არ არის გან­სა­ზღვრუ­ლი. ამი­ტო­მაც, პო­ლიტ­პა­ტიმ­რის კა­ტე­გო­რი­ა­ში მხო­ლოდ პო­ლი­ტი­კუ­რი ნიშ­ნით დევ­ნი­ლე­ბი კი არა, სხვე­ბიც მოხ­ვდნენ.

იუ­რი­დი­უ­ლად ამ ნი­შის­თვის სა­ყო­ველ­თა­ოდ მი­ღე­ბუ­ლი დე­ფი­ნი­ცია არ არ­სე­ბობს. სა­ერ­თა­შო­რი­სო ამ­ნის­ტი­ას პო­ლიტ­დევ­ნი­ლად მი­აჩ­ნია პირი, რო­მე­ლიც და­კა­ვე­ბუ­ლია ბრალ­დე­ბის წარ­დგე­ნის გა­რე­შე პო­ლი­ტი­კუ­რი არე­უ­ლო­ბე­ბის, დე­მონ­სტრა­ცი­ე­ბის ან სა­მო­ქა­ლა­ქო და­უ­მორ­ჩი­ლებ­ლო­ბის აქ­ცი­ე­ბის დროს; ასე­ვე, თუ ის და­კა­ვე­ბუ­ლია სა­კუ­თა­რი აზ­რის გა­მო­ხატ­ვის გამო, ან ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან ოპო­ზი­ცი­ის გამო ისე, რომ არ იყე­ნებ­და ძა­ლა­დობ­რივ მე­თო­დებს... თუმ­ცა, რე­ზო­ლუ­ცი­ა­ში მო­ცე­მულ კრი­ტე­რი­უ­მებს რომ მივ­ყვეთ, ეს მხო­ლოდ პო­ლი­ტი­კუ­რი ნიშ­ნით დევ­ნი­ლებს შე­ე­ხე­ბო­და. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის შემ­დეგ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის შეც­ვლამ პა­ტი­მარ­თა 25 ათა­სამ­დე გაზ­რდა გა­მო­იწ­ვია, თუმ­ცა ეს არ ნიშ­ნავს, რომ ამ რა­ო­დე­ნო­ბის ადა­მი­ან­მა და­ნა­შა­უ­ლი ჩა­ი­დი­ნა. და­პა­ტიმ­რე­ბულ ადა­მი­ან­თა უმე­ტე­სო­ბა პო­ლი­ტი­კის ცვლი­ლე­ბის შე­დე­გად დევ­ნის მსხვერ­პლი იყო. მას შემ­დეგ, რაც ქვე­ყა­ნა­ში ნუ­ლო­ვა­ნი ტო­ლე­რან­ტო­ბა გა­მო­ცხად­და და სა­სა­მარ­თლო უწყე­ბამ ამას მხა­რი და­უ­ჭი­რა, რისი დას­ტუ­რიც არის კოტე კუბ­ლაშ­ვი­ლის მა­შინ­დე­ლი ინ­ტერ­ვიუ, სა­დაც ის ღიად ამ­ბობს, რომ მხარს უჭერს მკაც­რი სის­ხლის სა­მარ­თლის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას, უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი უდა­ნა­შა­უ­ლოდ ან პო­ლი­ტი­კუ­რი ნიშ­ნით და­ა­კა­ვეს. მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბის მიერ ასეთ­მა და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბამ გა­მო­იწ­ვია ამ რა­ო­დე­ნო­ბის პა­ტიმ­რე­ბის არ­სე­ბო­ბა, რომ­ლე­ბიც უნდა გა­თა­ვი­სუფ­ლდნენ.

მა­გა­ლი­თად, პო­ლი­ტი­კუ­რი ნიშ­ნით გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლი გი­ორ­გი ზე­რე­კი­ძის ოჯა­ხი წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ მთლი­ა­ნად რეპ­რე­სი­რე­ბუ­ლი იყო, ეს მოგ­ვი­ა­ნე­ბით და­დას­ტურ­და მა­მა­მი­სის ტრა­გე­დი­ით. "ნა­ცი­ო­ნა­ლებ­მა" ეს მო­ზარ­დი აქ­ცი­ეს სა­ნი­მუ­შოდ დას­ჯილ არას­რულ­წლოვ­ნად, რათა ნუ­ლო­ვა­ნი ტო­ლე­რან­ტო­ბის შე­დე­გი რაც შე­იძ­ლე­ბა სწრა­ფი და ეფექ­ტუ­რი ყო­ფი­ლი­ყო.

- თუმ­ცა, ამ­ნის­ტი­რე­ბუ­ლებს შო­რის იყ­ვნენ ისე­თე­ბიც, რო­მელ­თაც ნამ­დვი­ლად ჩა­ი­დი­ნეს და­ნა­შა­უ­ლი...

- სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ კარ­გად იცის, დას­ჯი­სა და და­ში­ნე­ბის რა მე­თო­დებს იყე­ნებ­დნენ მათ მი­მართ და რო­გორ იწე­რე­ბო­და აღი­ა­რე­ბი­თი ჩვე­ნე­ბე­ბი. და­ნა­შა­ულ­ში ეჭ­ვმი­ტა­ნი­ლებს ად­ვო­კა­ტის აყ­ვა­ნის სურ­ვი­ლიც კი არ ჰქონ­დათ, უბ­რა­ლოდ, ცდი­ლობ­დნენ, ისე­თი ად­ვო­კა­ტი მო­ე­ძებ­ნათ, რო­მე­ლიც უფრო ხელ­საყ­რელ საპ­რო­ცე­სო შე­თან­ხმე­ბას გა­უ­ფორ­მებ­და. სი­მარ­თლის და­სად­გე­ნად ბრძო­ლას გა­მა­მარ­თლე­ბე­ლი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბის არ­სე­ბო­ბის შემ­თხვე­ვა­შიც კი არ ჰქონ­და აზრი. ბოლო 9 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ქვე­ყა­ნა­ში არ დარ­ჩე­ნი­ლა ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც უსა­მარ­თლო მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბას­თან არ ჰქონ­და საქ­მე, ან მისი ოჯა­ხის წევ­რი არ ყო­ფი­ლი­ყო და­პა­ტიმ­რე­ბუ­ლი ან ახ­ლო­ბე­ლი ადა­მი­ა­ნის და­პა­ტიმ­რე­ბით არ და­მუქ­რე­ბოდ­ნენ.

- ირაკ­ლი ოქ­რუ­აშ­ვი­ლის გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბას აზ­რთა სხვა­დას­ხვა­ო­ბა მოჰ­ყვა. თქვენ რას ფიქ­რობთ?

- პირ­და­პირ გე­ტყვით, ირაკ­ლი ოქ­რუ­აშ­ვი­ლის მი­მართ ძა­ლი­ან დიდი ან­ტი­პა­თია მაქვს, რად­გან ის იყო იმ ბო­რო­ტე­ბის ერთ-ერთი სა­თა­ვე, რო­მელ­საც ჩვენ ამ­დენ ხანს ვებ­რძო­დით. მისი გე­ნე­რა­ლუ­რი პრო­კუ­რო­რო­ბის დროს დამ­კვიდ­რდა ძალ­ზედ მა­ხინ­ჯი ტენ­დენ­ცი­ე­ბი, მაგ­რამ ტო­ტა­ლი­ტა­რუ­ლი რე­ჟი­მე­ბის თვი­სე­ბაა სა­კუ­თა­რი თა­ვის გა­და­სან­სვლა. ამის ერთი-ერთი ასე­თი მა­გა­ლი­თია ოქ­რუ­აშ­ვი­ლი, რო­მე­ლიც ახლა მსხვერ­პლია. მისი ამ­ბა­ვი ჩემ­თვის არის კო­მი­კუ­რი და ტრა­გი­კუ­ლი. ოქ­რუ­აშ­ვი­ლი არის ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც სა­ა­კაშ­ვილ­მაც გა­მო­ი­ყე­ნა და ახ­ლაც იყე­ნე­ბენ, რად­გან გა­მო­ყე­ნე­ბა­დი სუ­ბი­ექ­ტია. სხვა სი­ტყვაც შე­მიძ­ლია გა­მო­ვი­ყე­ნო, მაგ­რამ არ ვი­კად­რებ, ისე კი იმ­სა­ხუ­რებს. ამი­ტო­მაც, ოქ­რუ­აშ­ვი­ლი რაც უფრო გა­მო­ყე­ნე­ბა­დი სუ­ბი­ექ­ტი იქ­ნე­ბა სა­სა­მარ­თლო და­ვე­ბის­თვის, მით უკე­თე­სია მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბის­თვის, რად­გან ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლია. მისი და­კა­ვე­ბა მოჰ­ყვა ინგა გრი­გო­ლი­ას თოქ­შო­უ­ში მის "გა­მობრწყი­ნე­ბას", რად­გან მა­შინ აღი­ა­რე­ბი­თი ჩვე­ნე­ბა მის­ცა. თუ მან იცო­და იმ ფაქ­ტებ­ზე, რომ­ლებ­ზეც გა­და­ცე­მა­ში ლა­პა­რა­კობ­და და არ გა­ნა­ცხა­და, ეს მძი­მე და­ნა­შა­უ­ლია და სწო­რე­დაც იმ­სა­ხუ­რებ­და და­კა­ვე­ბას. თუ ეს და­ნა­შა­უ­ლე­ბი სხვებ­თან ერ­თად ჰქონ­და ჩა­დე­ნი­ლი, მით უმე­ტეს იმ­სა­ხუ­რებ­და და­კა­ვე­ბას. რო­გორც ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა დამ­ცვე­ლი, უდა­ნა­შა­უ­ლო­ბის პრე­ზუმფცი­ას ვი­ცავ და ვი­ტყვი, რომ მისი რან­გის პო­ლი­ტი­კო­სი ალ­ბათ თა­ნა­მო­ნა­წი­ლე იყო, ავ­ტორ­სა და დამ­კვეთს შეგ­ნე­ბუ­ლად არ ვამ­ბობ, ამი­ტომ მისი და­კა­ვე­ბა სავ­სე­ბით სა­მარ­თლი­ა­ნი გახ­ლდათ. თუმ­ცა, მა­შინ სხვა პო­ლი­ტი­კუ­რი ვი­თა­რე­ბა იყო, მისი აყ­ვი­რე­ბა და ჩვე­ნე­ბის მი­ცე­მა თა­ვად იმ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას არ აძ­ლევ­და ხელს, ამი­ტომ გა­ის­ტუმ­რეს საფ­რან­გეთ­ში, სა­დაც სვე­ბედ­ნი­ე­რად ცხოვ­რობ­და.

- ახლა რა ხდე­ბა?

- ეს ადა­მი­ა­ნი ახ­ლაც ცდი­ლობს, სა­კუ­თა­რი ინ­ფორ­მა­ტი­უ­ლო­ბა გა­მო­ი­ყე­ნოს. ამ თვალ­საზ­რი­სით მისი გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, შე­საძ­ლოა, მარ­თლაც გა­მარ­თლე­ბუ­ლი იყოს, თუნ­დაც იმი­ტომ, რომ სე­რი­ო­ზულ მა­სა­ლებს მის­ცემს გა­მო­ძი­ე­ბას, მაგ­რამ ეს არ ნიშ­ნავს, რომ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბას დიდი შე­ღა­ვა­თე­ბით უნდა და­უძ­ვრეს. პი­რა­დად მის წი­ნა­აღ­მდეგ ბევრ ადა­მი­ანს აქვს მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა. ის არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში არ უნდა გა­მო­ცხად­დეს სრუ­ლი­ად უდა­ნა­შა­უ­ლოდ და იმ ბრალ­დე­ბე­ბის­გან ბო­ლომ­დე არ უნდა გა­თა­ვი­სუფ­ლდეს. თუ ასე მოხ­და, ეს სა­ა­კაშ­ვი­ლის დროს დამ­კვიდ­რე­ბუ­ლი ტენ­დენ­ცი­ის გაგ­რძე­ლე­ბა იქ­ნე­ბა.

- ამ დღე­ებ­ში გავ­რცელ­და მე­გის ქარ­და­ვას შეკ­ვე­თით გა­და­ღე­ბუ­ლი ფა­რუ­ლი კად­რე­ბი, რომ­ლი­თაც წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა თურ­მე "ცის­ფერ აგენ­ტუ­რას" ამუ­შა­ვებ­და. რო­გორ ფიქ­რობთ, რაში დას­ჭირ­და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას იმ კად­რე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა და ხომ არ და­ირ­ღვა ამით ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი?

- ამ კად­რე­ბის გავ­ცე­ლე­ბამ, თა­ნაც შუ­ა­დღი­სას, მეც ძა­ლი­ან და­მა­ფიქ­რა. სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბებს შე­ეძ­ლოთ, ეს კად­რე­ბი ღამე, 12 სა­ა­თის შემ­დეგ ეჩ­ვე­ნე­ბი­ნათ და ამით არა­ვის უფ­ლე­ბა არ და­ირ­ღვე­ო­და. რაც შე­ე­ხე­ბა ძა­ლო­ვა­ნი უწყე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას, რო­გორც იუ­რის­ტი, ვერ და­ვი­ჯე­რებ, რომ ამ სკან­და­ლუ­რი კად­რე­ბის ჩვე­ნე­ბით მათ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას დამ­კვე­თის ნამ­დვი­ლი სახე და­ა­ნახ­ვეს. ყვე­ლამ კარ­გად იცის, მე­გის ქარ­და­ვა რომ ურჩხუ­ლი იყო და ფოლკ­ლორ­შიც კი უნდა დარ­ჩეს. ბავ­შვებს გუ­დი­ა­ნი კა­ცით კი არა, ქარ­და­ვა­თი უნდა აში­ნებ­დნენ, მაგ­რამ ასე­თი კად­რე­ბის გავ­რცე­ლე­ბით რა და­უ­დას­ტურ­დე­ბა მას, მის მიერ დაკ­ვე­თი­ლი წა­მე­ბის ფაქ­ტებ­თან შე­და­რე­ბით, ნაკ­ლე­ბად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია. ამ ყვე­ლაფ­რის მიღ­მა სულ სხვა რამე იმა­ლე­ბა, გა­მო­დის, რომ ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა არც კი ფიქ­რობს ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ნა­წი­ლის ისე­დაც წამ­ხდა­რი ზნე­ო­ბის გა­კე­თილ­შო­ბი­ლე­ბა­ზე. ასე­თი ვი­დე­ო­კად­რე­ბის ჩვე­ნე­ბით ცდი­ლობს, სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ იფიქ­როს, რომ არატ­რა­დი­ცი­უ­ლი სექ­სუ­ა­ლუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი ძალ­ზე გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია. ვერც შს მი­ნის­ტრის გან­ცხა­დე­ბას და­ვე­თან­ხმე­ბი, სა­ზო­გა­დო­ე­ბას კი­დევ ერთხელ და­ვა­ნახ­ვეთ, რა სა­ში­ნელ დრო­ში ვცხოვ­რობ­დი­თო, ყვე­ლას კარ­გად ახ­სოვს, რა ხდე­ბო­და მა­შინ... ერთი სი­ტყვით, ამ კად­რე­ბის შემ­დეგ, რო­გორც გა­მოც­დი­ლი იუ­რის­ტი ვფიქ­რობ, რომ ჰო­მო­სექ­სუ­ა­ლიზ­მი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი რამ ყო­ფი­ლა და ამ ფონ­ზე კი­დევ უფრო კარ­გად ვხე­დავ, რა­ტომ აქვს ხალ­ხს ასე­თი გამ­ძაფ­რე­ბუ­ლი ფო­ბია არატ­რა­დი­ცი­უ­ლი ორი­ენ­ტა­ცი­ის მი­მართ.

- რას გუ­ლის­ხმობთ?

- იმას, რომ ეს არ­სე­ბობს ქვე­ყა­ნა­ში და სი­რაქ­ლე­მას პო­ზის მი­ღე­ბა ვე­რა­ფერს შეც­ვლის. სწო­რი მიდ­გო­მაა სა­ჭი­რო რო­გორც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის, ისე ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან. უკვე დროა, სა­ქარ­თვე­ლო­ში და­ვი­წყოთ სა­უ­ბა­რი სექ­სუ­ა­ლურ და სხვა უმ­ცი­რე­სო­ბე­ბის უფ­ლე­ბებ­ზე, რო­მე­ლიც პო­პუ­ლა­რუ­ლი არ არის, სამ­წუ­ხა­როდ, და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ვერ აც­ნო­ბი­ე­რებს კარ­გად ამ უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის მნიშ­ვნე­ლო­ბას, ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი ჩვე­ნი ქვეყ­ნის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი არი­ან და დღეს თუ ისი­ნი არ ჩა­ნან, მხო­ლოდ და მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ არ­სე­ბობს უმ­რავ­ლე­სო­ბის ძა­ლა­დობ­რი­ვი პო­ლი­ტი­კა, რო­მე­ლიც მათ აი­ძუ­ლებს, და­მა­ლონ ორი­ენ­ტა­ცია და იყ­ვნენ ფა­რუ­ლი ცხოვ­რე­ბის წე­სის იძუ­ლე­ბით მა­ტა­რებ­ლე­ბი.

- სხვა სა­კი­თხებ­ზეც გკი­თხავთ, რამ­დე­ნად დი­დია იმის საფრ­თხე, რომ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბის თე­მის პო­ლი­ტი­ზე­ბა საფრ­თხეს შე­უქ­მნის ქვეყ­ნის სტა­ბი­ლუ­რო­ბას? და კი­დევ, თქვე­ნი აზ­რით, რამ­დე­ნად იმუ­შა­ვებს ის, რომ პარ­ლა­მენ­ტის დად­გე­ნი­ლე­ბით, და­ნა­შა­უ­ლის ჩა­დე­ნის შემ­თხვე­ვა­ში კა­ნო­ნი ამ­ნის­ტი­რე­ბუ­ლე­ბის მი­მართ უფრო მკაც­რი იქ­ნე­ბა?

- და­ნა­შა­უ­ლის ჩა­დე­ნის შემ­თხვე­ვა­ში ამ­ნის­ტი­რე­ბუ­ლებს ნა­პა­ტი­ებ სას­ჯელს ახალ­ჩა­დე­ნი­ლი და­ნა­შა­უ­ლის სას­ჯე­ლი ემა­ტე­ბა და მათ­ზე შეკ­რე­ბი­თო­ბის პრინ­ცი­პი გავ­რცელ­დე­ბა. არ ვფიქ­რობ, რომ პა­ტი­მარ­თა ცი­ხე­ე­ბი­დან გა­მოშ­ვე­ბის შემ­დეგ ქვე­ყა­ნა­ში კრი­მი­ნო­გე­ნუ­რი ვი­თა­რე­ბა გა­უ­ა­რეს­დე­ბა. ღა­რი­ბაშ­ვი­ლის უწყე­ბის სა­სარ­გებ­ლოდ უნდა ით­ქვას, რომ ეფექ­ტი­ა­ნად და ქმე­დი­თად მუ­შა­ობს. გარ­და ამი­სა, არ ვფიქ­რობ, რომ ის ხალ­ხი, რო­მე­ლიც ახლა ცი­ხე­ე­ბი­დან გა­მო­დის, დამ­ნა­შა­ვე იყო და ჩა­დე­ნი­ლი და­ნა­შა­უ­ლის­თვის ჩას­ვეს. ამი­ტომ მგო­ნია, რომ მათი გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა საფრ­თხეს არ შე­ი­ცავს და სა­ზო­გა­დო­ე­ბას თა­ვის ტკი­ვილს არ მო­უ­მა­ტებს. ამა­ზე მე­ტად სა­ხი­ფა­თოა ის ორი ე.წ. კა­ნო­ნი­ე­რი ქურ­დი, რომ­ლე­ბიც პრე­ზი­დენ­ტის ხელ­მო­წე­რი­ლი დო­კუ­მენ­ტის სა­ფუძ­ველ­ზე გა­მო­უშ­ვეს. ასე რომ, ჩვენ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბის სის­ტე­მით კა­ტე­გო­რი­უ­ლად უკ­მა­ყო­ფი­ლო ვი­ყა­ვით, მაგ­რამ, მი­უ­ხე­და­ვად იმ მწვა­ვე კრი­ტი­კი­სა, რაც აქამ­დე გა­მოვ­ხა­ტე დღე­ვან­დე­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი ელი­ტის მი­სა­მარ­თით, აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ვი­ზი­ა­რებ იმ პო­ლი­ტი­კას, რო­მე­ლიც გა­მო­მუ­შავ­და და მოქ­მე­დებს დღეს სა­სა­მარ­თლო­სა და მო­სა­მარ­თლე­ე­ბის მი­მართ. ყვე­ლამ კარ­გად ვი­ცით, რამ­დე­ნი ცოდ­ვა აქვთ ამ მო­სა­მარ­თლე­ებს ჩა­დე­ნი­ლი, მაგ­რამ ისე­დაც სა­ძირ­კველ­მორ­ყე­ულ ქვე­ყა­ნა­ში ერთი ხე­ლის მოს­მით სა­სა­მარ­თლოს შეც­ვლა, შე­საძ­ლოა, დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის სა­ფუძ­ვე­ლი გამ­ხდა­რი­ყო. ამი­ტომ, ასე ხე­ლა­ღე­ბით ამის გა­კე­თე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა. ძა­ლი­ან კარ­გია, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ეს ეს­მის და იმას არ აკე­თებს, რაც თა­ვის დრო­ზე, "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის" შემ­დეგ მოხ­და, - რო­დე­საც მო­სა­მარ­თლე­ე­ბი ერთი ხე­ლის მოს­მით გა­ყა­რეს. ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ბევ­რს აძ­ლევს შანსს, და­ამ­ტკი­ცოს, რომ არის ღირ­სე­უ­ლი იუ­რის­ტი და შეძ­ლებს მო­სა­მარ­თლის მან­ტი­ის მორ­გე­ბას. მე­ო­რე მხრივ, შეც­ვლის პრო­ცე­სი იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ ძა­ლი­ან აწონ-და­წო­ნი­ლი ნა­ბი­ჯე­ბის გა­დად­გმით. კარ­გია, როცა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ცდი­ლობს, ამ სის­ტე­მა­ში პირ­და­პი­რი ჩა­რე­ვა და ზე­წო­ლა არ მო­ახ­დი­ნოს.

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "რე­ი­ტინ­გი"

(გა­მო­დის ორ­შა­ბა­თო­ბით)

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
ენტონი ფაუჩი მიმართვას ავრცელებს - "აიცერი, თუ არ ხარ აცრილი და მიიღე "ბუსტერ" დოზა, თუ უკვე აცრილი ხარ"

ლია მუხაშავრია: "არ ვფიქრობ, რომ პატიმართა ციხეებიდან გამოშვების შემდეგ ქვეყანაში კრიმინოგენური ვითარება გაუარესდება"

ლია მუხაშავრია: "არ ვფიქრობ, რომ პატიმართა ციხეებიდან გამოშვების შემდეგ ქვეყანაში კრიმინოგენური ვითარება გაუარესდება"

"რა თქმა უნდა, სასამართლო სისტემა ჯერჯერობით სრულყოფილი არ არის, ვერც იმ ახალ და სამართლიან საქართველოში ვიღვიძებთ, რომელსაც საზოგადოება გასული წლის 2 ოქტომბერს მოუთმენლად ელოდა, მაგრამ, საბედნიეროდ, მცირე ნაბიჯებით მივდივართ ვითარების გაუმჯობესებისკენ", - ამბობს ჩვენთან საუბარში არასამთავრობო ორგანიზაცია "ადამიანის უფლებათა პრიორიტეტის" აღმასრულებელი დირექტორი ლია მუხაშავრია. მას სასამართლო სისტემაში მომხდარ ცვლილებებსა და ბოლოდროინდელ აქტუალურ მოვლენებზე ვესაუბრეთ.

-  ქალბატონო ლია, ბოლო დროს განხორციელებული ამნისტიის ფარგლებში ძალიან ბევრი პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლებული პატიმარი ვიხილეთ. რა პრინციპით ხდება პოლიტპატიმრის სტატუსის განსაზღვრა?

-  არსებობს ევროსაბჭოს ორი რეზოლუცია, ერთი 2001 წელს მიიღეს, ხოლო მეორე, 2012 წლის იანვარში, რომელიც უფრო პირველის დაზუსტებაა, ვიდრე ცალკე რეზოლუცია. ჩვენდა საბედნიეროდ, ამ მეორემ სულზე მოგვისწრო. სწორედ იმ ამნისტიის კანონშია მოხსენიებული პატიმრების კატეგორიებად დაყოფა კრიტერიუმების მიხედვით, ოღონდ იქ ყველაფერი მკაფიოდ და ცალსახად არ არის განსაზღვრული. ამიტომაც, პოლიტპატიმრის კატეგორიაში მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით დევნილები კი არა, სხვებიც მოხვდნენ.

იურიდიულად ამ ნიშისთვის საყოველთაოდ მიღებული დეფინიცია არ არსებობს. საერთაშორისო ამნისტიას პოლიტდევნილად მიაჩნია პირი, რომელიც დაკავებულია ბრალდების წარდგენის გარეშე პოლიტიკური არეულობების, დემონსტრაციების ან სამოქალაქო დაუმორჩილებლობის აქციების დროს; ასევე, თუ ის დაკავებულია საკუთარი აზრის გამოხატვის გამო, ან ხელისუფლებასთან ოპოზიციის გამო ისე, რომ არ იყენებდა ძალადობრივ მეთოდებს... თუმცა, რეზოლუციაში მოცემულ კრიტერიუმებს რომ მივყვეთ, ეს მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით დევნილებს შეეხებოდა. საქართველოში ვარდების რევოლუციის შემდეგ ხელისუფლების შეცვლამ პატიმართა 25 ათასამდე გაზრდა გამოიწვია, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ ამ რაოდენობის ადამიანმა დანაშაული ჩაიდინა. დაპატიმრებულ ადამიანთა უმეტესობა პოლიტიკის ცვლილების შედეგად დევნის მსხვერპლი იყო. მას შემდეგ, რაც ქვეყანაში ნულოვანი ტოლერანტობა გამოცხადდა და სასამართლო უწყებამ ამას მხარი დაუჭირა, რისი დასტურიც არის კოტე კუბლაშვილის მაშინდელი ინტერვიუ, სადაც ის ღიად ამბობს, რომ მხარს უჭერს მკაცრი სისხლის სამართლის განხორციელებას, უამრავი ადამიანი უდანაშაულოდ ან პოლიტიკური ნიშნით დააკავეს. მართლმსაჯულების მიერ ასეთმა დამოკიდებულებამ გამოიწვია ამ რაოდენობის პატიმრების არსებობა, რომლებიც უნდა გათავისუფლდნენ.

მაგალითად, პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლებული გიორგი ზერეკიძის ოჯახი წინა ხელისუფლების მიერ მთლიანად რეპრესირებული იყო, ეს მოგვიანებით დადასტურდა მამამისის ტრაგედიით. "ნაციონალებმა" ეს მოზარდი აქციეს სანიმუშოდ დასჯილ არასრულწლოვნად, რათა ნულოვანი ტოლერანტობის შედეგი რაც შეიძლება სწრაფი და ეფექტური ყოფილიყო.

-  თუმცა, ამნისტირებულებს შორის იყვნენ ისეთებიც, რომელთაც ნამდვილად ჩაიდინეს დანაშაული...

-  საზოგადოებამ კარგად იცის, დასჯისა და დაშინების რა მეთოდებს იყენებდნენ მათ მიმართ და როგორ იწერებოდა აღიარებითი ჩვენებები. დანაშაულში ეჭვმიტანილებს ადვოკატის აყვანის სურვილიც კი არ ჰქონდათ, უბრალოდ, ცდილობდნენ, ისეთი ადვოკატი მოეძებნათ, რომელიც უფრო ხელსაყრელ საპროცესო შეთანხმებას გაუფორმებდა. სიმართლის დასადგენად ბრძოლას გამამართლებელი მტკიცებულებების არსებობის შემთხვევაშიც კი არ ჰქონდა აზრი. ბოლო 9 წლის განმავლობაში ქვეყანაში არ დარჩენილა ადამიანი, რომელსაც უსამართლო მართლმსაჯულებასთან არ ჰქონდა საქმე, ან მისი ოჯახის წევრი არ ყოფილიყო დაპატიმრებული ან ახლობელი ადამიანის დაპატიმრებით არ დამუქრებოდნენ.

-  ირაკლი ოქრუაშვილის გათავისუფლებას აზრთა სხვადასხვაობა მოჰყვა. თქვენ რას ფიქრობთ?

-  პირდაპირ გეტყვით, ირაკლი ოქრუაშვილის მიმართ ძალიან დიდი ანტიპათია მაქვს, რადგან ის იყო იმ ბოროტების ერთ-ერთი სათავე, რომელსაც ჩვენ ამდენ ხანს ვებრძოდით. მისი გენერალური პროკურორობის დროს დამკვიდრდა ძალზედ მახინჯი ტენდენციები, მაგრამ ტოტალიტარული რეჟიმების თვისებაა საკუთარი თავის გადასანსვლა. ამის ერთი-ერთი ასეთი მაგალითია ოქრუაშვილი, რომელიც ახლა მსხვერპლია. მისი ამბავი ჩემთვის არის კომიკური და ტრაგიკული. ოქრუაშვილი არის ადამიანი, რომელიც სააკაშვილმაც გამოიყენა და ახლაც იყენებენ, რადგან გამოყენებადი სუბიექტია. სხვა სიტყვაც შემიძლია გამოვიყენო, მაგრამ არ ვიკადრებ, ისე კი იმსახურებს. ამიტომაც, ოქრუაშვილი რაც უფრო გამოყენებადი სუბიექტი იქნება სასამართლო დავებისთვის, მით უკეთესია მართლმსაჯულებისთვის, რადგან ინფორმირებულია. მისი დაკავება მოჰყვა ინგა გრიგოლიას თოქშოუში მის "გამობრწყინებას", რადგან მაშინ აღიარებითი ჩვენება მისცა. თუ მან იცოდა იმ ფაქტებზე, რომლებზეც გადაცემაში ლაპარაკობდა და არ განაცხადა, ეს მძიმე დანაშაულია და სწორედაც იმსახურებდა დაკავებას. თუ ეს დანაშაულები სხვებთან ერთად ჰქონდა ჩადენილი, მით უმეტეს იმსახურებდა დაკავებას. როგორც ადამიანის უფლებათა დამცველი, უდანაშაულობის პრეზუმფციას ვიცავ და ვიტყვი, რომ მისი რანგის პოლიტიკოსი ალბათ თანამონაწილე იყო, ავტორსა და დამკვეთს შეგნებულად არ ვამბობ, ამიტომ მისი დაკავება სავსებით სამართლიანი გახლდათ. თუმცა, მაშინ სხვა პოლიტიკური ვითარება იყო, მისი აყვირება და ჩვენების მიცემა თავად იმ ხელისუფლებას არ აძლევდა ხელს, ამიტომ გაისტუმრეს საფრანგეთში, სადაც სვებედნიერად ცხოვრობდა.

-  ახლა რა ხდება?

-  ეს ადამიანი ახლაც ცდილობს, საკუთარი ინფორმატიულობა გამოიყენოს. ამ თვალსაზრისით მისი გათავისუფლება, შესაძლოა, მართლაც გამართლებული იყოს, თუნდაც იმიტომ, რომ სერიოზულ მასალებს მისცემს გამოძიებას, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მართლმსაჯულებას დიდი შეღავათებით უნდა დაუძვრეს. პირადად მის წინააღმდეგ ბევრ ადამიანს აქვს მტკიცებულება. ის არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გამოცხადდეს სრულიად უდანაშაულოდ და იმ ბრალდებებისგან ბოლომდე არ უნდა გათავისუფლდეს. თუ ასე მოხდა, ეს სააკაშვილის დროს დამკვიდრებული ტენდენციის გაგრძელება იქნება.

-  ამ დღეებში გავრცელდა მეგის ქარდავას შეკვეთით გადაღებული ფარული კადრები, რომლითაც წინა ხელისუფლება თურმე "ცისფერ აგენტურას" ამუშავებდა. როგორ ფიქრობთ, რაში დასჭირდა ხელისუფლებას იმ კადრების გამოყენება და ხომ არ დაირღვა ამით ადამიანის უფლებები?

-  ამ კადრების გავცელებამ, თანაც შუადღისას, მეც ძალიან დამაფიქრა. საინფორმაციო საშუალებებს შეეძლოთ, ეს კადრები ღამე, 12 საათის შემდეგ ეჩვენებინათ და ამით არავის უფლება არ დაირღვეოდა. რაც შეეხება ძალოვანი უწყების გადაწყვეტილებას, როგორც იურისტი, ვერ დავიჯერებ, რომ ამ სკანდალური კადრების ჩვენებით მათ საზოგადოებას დამკვეთის ნამდვილი სახე დაანახვეს. ყველამ კარგად იცის, მეგის ქარდავა რომ ურჩხული იყო და ფოლკლორშიც კი უნდა დარჩეს. ბავშვებს გუდიანი კაცით კი არა, ქარდავათი უნდა აშინებდნენ, მაგრამ ასეთი კადრების გავრცელებით რა დაუდასტურდება მას, მის მიერ დაკვეთილი წამების ფაქტებთან შედარებით, ნაკლებად მნიშვნელოვანია. ამ ყველაფრის მიღმა სულ სხვა რამე იმალება, გამოდის, რომ ჩვენი ხელისუფლება არც კი ფიქრობს ქართველი საზოგადოების ნაწილის ისედაც წამხდარი ზნეობის გაკეთილშობილებაზე. ასეთი ვიდეოკადრების ჩვენებით ცდილობს, საზოგადოებამ იფიქროს, რომ არატრადიციული სექსუალური ურთიერთობები ძალზე გავრცელებულია. ვერც შს მინისტრის განცხადებას დავეთანხმები, საზოგადოებას კიდევ ერთხელ დავანახვეთ, რა საშინელ დროში ვცხოვრობდითო, ყველას კარგად ახსოვს, რა ხდებოდა მაშინ... ერთი სიტყვით, ამ კადრების შემდეგ, როგორც გამოცდილი იურისტი ვფიქრობ, რომ ჰომოსექსუალიზმი ჩვეულებრივი რამ ყოფილა და ამ ფონზე კიდევ უფრო კარგად ვხედავ, რატომ აქვს ხალხს ასეთი გამძაფრებული ფობია არატრადიციული ორიენტაციის მიმართ.

-  რას გულისხმობთ?

-  იმას, რომ ეს არსებობს ქვეყანაში და სირაქლემას პოზის მიღება ვერაფერს შეცვლის. სწორი მიდგომაა საჭირო როგორც საზოგადოების, ისე ხელისუფლების მხრიდან. უკვე დროა, საქართველოში დავიწყოთ საუბარი სექსუალურ და სხვა უმცირესობების უფლებებზე, რომელიც პოპულარული არ არის, სამწუხაროდ, და საზოგადოება ვერ აცნობიერებს კარგად ამ უფლებების დაცვის მნიშვნელობას, ეს ადამიანები ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეები არიან და დღეს თუ ისინი არ ჩანან, მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ არსებობს უმრავლესობის ძალადობრივი პოლიტიკა, რომელიც მათ აიძულებს, დამალონ ორიენტაცია და იყვნენ ფარული ცხოვრების წესის იძულებით მატარებლები.

-  სხვა საკითხებზეც გკითხავთ, რამდენად დიდია იმის საფრთხე, რომ მართლმსაჯულების თემის პოლიტიზება საფრთხეს შეუქმნის ქვეყნის სტაბილურობას? და კიდევ, თქვენი აზრით, რამდენად იმუშავებს ის, რომ პარლამენტის დადგენილებით, დანაშაულის ჩადენის შემთხვევაში კანონი ამნისტირებულების მიმართ უფრო მკაცრი იქნება?

-  დანაშაულის ჩადენის შემთხვევაში ამნისტირებულებს ნაპატიებ სასჯელს ახალჩადენილი დანაშაულის სასჯელი ემატება და მათზე შეკრებითობის პრინციპი გავრცელდება. არ ვფიქრობ, რომ პატიმართა ციხეებიდან გამოშვების შემდეგ ქვეყანაში კრიმინოგენური ვითარება გაუარესდება. ღარიბაშვილის უწყების სასარგებლოდ უნდა ითქვას, რომ ეფექტიანად და ქმედითად მუშაობს. გარდა ამისა, არ ვფიქრობ, რომ ის ხალხი, რომელიც ახლა ციხეებიდან გამოდის, დამნაშავე იყო და ჩადენილი დანაშაულისთვის ჩასვეს. ამიტომ მგონია, რომ მათი გათავისუფლება საფრთხეს არ შეიცავს და საზოგადოებას თავის ტკივილს არ მოუმატებს. ამაზე მეტად სახიფათოა ის ორი ე.წ. კანონიერი ქურდი, რომლებიც პრეზიდენტის ხელმოწერილი დოკუმენტის საფუძველზე გამოუშვეს. ასე რომ, ჩვენ მართლმსაჯულების სისტემით კატეგორიულად უკმაყოფილო ვიყავით, მაგრამ, მიუხედავად იმ მწვავე კრიტიკისა, რაც აქამდე გამოვხატე დღევანდელი პოლიტიკური ელიტის მისამართით, აბსოლუტურად ვიზიარებ იმ პოლიტიკას, რომელიც გამომუშავდა და მოქმედებს დღეს სასამართლოსა და მოსამართლეების მიმართ. ყველამ კარგად ვიცით, რამდენი ცოდვა აქვთ ამ მოსამართლეებს ჩადენილი, მაგრამ ისედაც საძირკველმორყეულ ქვეყანაში ერთი ხელის მოსმით სასამართლოს შეცვლა, შესაძლოა, დესტაბილიზაციის საფუძველი გამხდარიყო. ამიტომ, ასე ხელაღებით ამის გაკეთება არ შეიძლება. ძალიან კარგია, რომ ხელისუფლებას ეს ესმის და იმას არ აკეთებს, რაც თავის დროზე, "ვარდების რევოლუციის" შემდეგ მოხდა, - როდესაც მოსამართლეები ერთი ხელის მოსმით გაყარეს. ახალი ხელისუფლება ბევრს აძლევს შანსს, დაამტკიცოს, რომ არის ღირსეული იურისტი და შეძლებს მოსამართლის მანტიის მორგებას. მეორე მხრივ, შეცვლის პროცესი იქნება, მაგრამ ძალიან აწონ-დაწონილი ნაბიჯების გადადგმით. კარგია, როცა ხელისუფლება ცდილობს, ამ სისტემაში პირდაპირი ჩარევა და ზეწოლა არ მოახდინოს.

ლალი პაპასკირი

ჟურნალი "რეიტინგი"

(გამოდის ორშაბათობით)

დაპირისპირება თბილისის ცენტრში - რამდენიმე მამაკაცი ფიზიკურად გაუსწორდა

"სათამაშო ბიზნესი "ქართულ ოცნებაში" ე.წ. შავ სალაროს ავსებს" - ვინ მფარველობს ონლაინკაზინოებს?

პოლიციელებმა 35 წლის მამაკაცის გატაცებაში ფული აიღეს? - რა ახალ დეტალებს ამჟღავნებს "კურიერი" რუსთავში მომხდარი მკვლელობის შესახებ