„ანაკ­ლი­ის გან­ვი­თა­რე­ბის კონ­სორ­ცი­უ­მის“ დამ­ფუძ­ნებ­ლის მა­მუ­კა ხა­ზა­რა­ძის წი­ნა­აღ­მდეგ 10 წლის წი­ნან­დელ საქ­მე­ზე და­წყე­ბულ­მა გა­მო­ძი­ე­ბამ ბევ­რი კი­თხვის ნი­შა­ნი გა­ა­ჩი­ნა, მათ შო­რის, გაჩ­ნდა კი­თხვე­ბი და ეჭ­ვე­ბი უშუ­ა­ლოდ ანაკ­ლი­ის პორ­ტის მო­მა­ვალ­თან და­კავ­ში­რე­ბი­თაც, რო­მე­ლიც მო­ცე­მუ­ლი მო­მენ­ტის­თვის სა­ქარ­თვე­ლოს სტრა­ტე­გი­ულ ობი­ექ­ტად გა­ნი­ხი­ლე­ბა.ანაკ­ლი­ის პორ­ტის მნიშ­ვნე­ლო­ბა­ზე, მის ირ­გვლივ თავ­მოყ­რილ აქ­ტო­რებ­სა და იმა­ზე, ვის ინ­ტე­რეს­ში შე­დის პორ­ტის ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბის შე­ფერ­ხე­ბა სა­ერ­თა­შო­რი­სო უსაფრ­თხო­ე­ბის სა­კი­თხთა სპე­ცი­ა­ლის­ტი გი­ორ­გი გობ­რო­ნი­ძე სა­უბ­რობს.

გი­ორ­გი გობ­რო­ნი­ძე: შე­საძ­ლოა, ვი­ღა­ცამ თქვას, „სხვა პორ­ტე­ბიც გვაქვს, მათ ვერ ვა­მუ­შა­ვებთ სრუ­ლი სიმ­ძლავ­რით და კი­დევ ახა­ლი პორ­ტი რა­ტომ იქ­ნე­ბა სა­ჭი­როო“. მაგ­რამ ეს არის ღრმა­წყლო­ვა­ნი პორ­ტი და მას სე­რი­ო­ზუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს არა მხო­ლოდ ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლი და ეკო­ნო­მი­კუ­რი, არა­მედ სამ­ხედ­რო თვალ­საზ­რი­სით: თუ სა­ქარ­თვე­ლო ოდეს­მე გახ­დე­ბა ჩრდი­ლო­ატ­ლან­ტი­კუ­რი ალი­ან­სის წევ­რი, ეს პორ­ტი შეძ­ლებს, გარ­კვე­უ­ლი როლი ითა­მა­შოს შავი ზღვის უსაფრ­თხო­ე­ბა­ში, მათ შო­რის, ვგუ­ლის­ხმობ ეკო­ნო­მი­კურ უსაფრ­თხო­ე­ბას. პორ­ტი კი­დევ აჩენს ალ­ტერ­ნა­ტი­ულ მარ­შრუ­ტებს ცენ­ტრა­ლუ­რი აზი­ის აქ­ტო­რე­ბის­თვის. რუ­სეთს რომ და­ვუ­ჯე­როთ, აქ შე­საძ­ლოა, სამ­ხედ­რო გე­მე­ბიც ვი­ხი­ლოთ – ამე­რი­კუ­ლი. რაც მგო­ნია, რომ მა­ინც გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი მსჯე­ლო­ბაა და­ახ­ლო­ე­ბით იმა­ვე სე­რი­ი­დან, სა­ი­და­ნაც ლუ­გა­რის ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ზე ატე­ხი­ლი მი­თე­ბი მო­დი­ო­და, მაგ­რამ, მთლი­ა­ნო­ბა­ში, პორ­ტს საკ­მა­ოდ სე­რი­ო­ზუ­ლი რო­ლის თა­მა­ში შე­უძ­ლია რე­გი­ონ­ში სტა­ბი­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის თვალ­საზ­რი­სით, თუკი ეს პორ­ტი ისე ამუ­შავ­დე­ბა და ისე­თი იქ­ნე­ბა, რო­გორ­საც გვპირ­დე­ბი­ან.

– ხში­რად გვეს­მის, რომ პორ­ტს რე­გი­ო­ნის მას­შტა­ბით, სტა­ბი­ლუ­რო­ბის თვალ­საზ­რი­სით, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი რო­ლის თა­მა­ში შე­უძ­ლია. გან­ვუ­მარ­ტოთ მკი­თხველს, რას გუ­ლის­ხმობს ეს...

– ერთი მხრივ, ეს არის ღრმა­წყლო­ვა­ნი პორ­ტი და მისი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა ტვირ­თე­ბის გა­და­ზიდ­ვის თვალ­საზ­რი­სი­თაც აღე­მა­ტე­ბა ბა­თუ­მი­სა და ფო­თის პორ­ტე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს და აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, აჩენს ალ­ტერ­ნა­ტი­ულ სა­ზღვაო მარ­შრუტს ცენ­ტრა­ლუ­რი აზი­ის სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის­თვის ტვირ­თე­ბის და­სავ­ლეთ­ში გა­სა­ტა­ნად და ზო­გა­დად, აზი­ის რე­გი­ო­ნის ქვეყ­ნე­ბის­თვის. ახ­ლა­ხან იყო ლა­პა­რა­კი ავ­ღა­ნე­თი­დან ტვირ­თე­ბის სა­ქარ­თვე­ლოს გავ­ლით ტრან­ზიტ­ზე. ასე­თი პრო­ექ­ტე­ბის­თვის, რა თქმა უნდა, სა­ქარ­თვე­ლოს მიმ­ზიდ­ვე­ლო­ბა კი­დევ უფრო მე­ტად გა­იზ­რდე­ბა, რად­გან მას ექ­ნე­ბა სრულ­ფა­სო­ვა­ნი ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა, რათა ბო­ლომ­დე ჩა­ერ­თოს მსგავს პრო­ექ­ტებ­ში.

„რაც უფრო მეტი ეკო­ნო­მი­კუ­რი ინ­ტე­რე­სია წარ­მოდ­გე­ნი­ლი კონ­კრე­ტულ არე­ალ­ში, მით უფრო მა­ღა­ლია მისი სტა­ბი­ლუ­რო­ბის ხა­რის­ხი “.

თუ სა­ი­დან­ღაც ვი­ღაც იღებს შე­მო­სა­ვალს, მას არ სჭირ­დე­ბა, რომ იქ იყოს დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცია, კონ­ფლიქ­ტი, არე­უ­ლო­ბა და ა.შ., რად­გან ეს, სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, ისევ და ისევ მის ეკო­ნო­მი­კურ სარ­გე­ბელს შე­უქ­მნის საფრ­თხეს. მე­ო­რე მხრივ, ეს გა­აძ­ლი­ე­რებს სა­ქარ­თვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კურ პო­ტენ­ცი­ალს. იმ მო­ცე­მუ­ლო­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, რომ გვინ­და თუ არა, სამ­ხრეთ კავ­კა­სი­ის რე­გი­ონ­ში ცენ­ტრა­ლურ პო­ზი­ცი­ა­ზე მყო­ფი ქვე­ყა­ნა ვართ – ერ­თგვა­რი ჰაბი და შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ ერ­თგვა­რი გა­დაკ­ვე­თის წერ­ტი­ლიც, სომ­ხეთ­სა და აზერ­ბა­ი­ჯანს შო­რის არ­სე­ბუ­ლი რთუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ჩვე­ნი ეკო­ნო­მი­კუ­რი პო­ტენ­ცი­ა­ლის გაძ­ლი­ე­რე­ბა პირ­და­პირ აი­სა­ხე­ბა ჩვე­ნი უსაფრ­თხო­ე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბა­ზე, რაც, თა­ვის მხრივ, ხელს შე­უ­წყობს სამ­ხრეთ კავ­კა­სი­ის რე­გი­ონ­ში სტა­ბი­ლუ­რო­ბას – ჩვე­ნი ეკო­ნო­მი­კის გაძ­ლი­ე­რე­ბა შე­ამ­ცი­რებს ჩვენს და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას იგი­ვე გარე აქ­ტო­რებ­ზე. შე­სა­ბა­მი­სად, შევ­ძლებთ, უფრო მე­ტად გა­ვაძ­ლი­ე­როთ გნე­ბავთ ჩვე­ნი გე­ო­პო­ლი­ტი­კუ­რი როლი, სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კუ­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბა მთლი­ა­ნად რე­გი­ო­ნის­თვის. გარ­და ამი­სა, თუ ეს პორ­ტი სამ­ხედ­რო და­ნიშ­ნუ­ლე­ბით არ იქ­ნე­ბა გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი, მას მნიშ­ვნე­ლო­ბა ექ­ნე­ბა სამ­ხედ­რო ტვირ­თე­ბის გა­და­ზიდ­ვის­თვის და ა.შ. თუნ­დაც, სამ­ხედ­რო გე­მე­ბის მი­ღე­ბის თვალ­საზ­რი­სი­თაც. გვახ­სოვს 2008 წლის ომი, რო­დე­საც ბა­თუ­მის პორ­ტს გა­უ­ჭირ­და, მი­ე­ღო ამე­რი­კუ­ლი მე-6 ფლო­ტი­ლი­ის ფლაგ­მა­ნი. ამ თვალ­საზ­რი­სი­თაც უფრო მე­ტად ვიქ­ნე­ბით მომ­ზა­დე­ბუ­ლე­ბი, რომ ჩვენს მო­კავ­ში­რე­ებ­თან სხვა ტი­პის ურ­თი­ერ­თო­ბა გვქონ­დეს შავი ზღვის რე­გი­ონ­ში უსაფრ­თხო­ე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის კუ­თხით. ამ­დე­ნად, საკ­მა­ოდ ბევ­რი ფაქ­ტო­რია, რო­მე­ლიც გან­სა­ზღვრავს ამ პორ­ტის მნიშ­ვნე­ლო­ბას მთლი­ა­ნად რე­გი­ო­ნის­თვის. ამი­ტომ არის ეს მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი. შავ ზღვა­ზე ასე­თი ძი­რი­თა­დი ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა აღ­მო­სავ­ლეთ სა­ნა­პი­რო­ზე არის მოს­კო­ვის ხელ­ში, გან­სა­კუთ­რე­ბით ყი­რი­მის ანექ­სი­ის შემ­დეგ, და უკ­რა­ი­ნას ოდე­სის პორ­ტი აქვს – დიდი და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი.

პოსტსაბ­ჭო­თა სივ­რცე­ში ამ ტი­პის პორ­ტი შავი ზღვის აღ­მო­სავ­ლეთ სა­ნა­პი­რო­ზე ნაკ­ლე­ბად არის და ეს იქ­ნე­ბა მარ­თლაც გა­მო­ნაკ­ლი­სი და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი.

– ვის ინ­ტე­რეს­ში არ შე­დის პორ­ტის მშე­ნებ­ლო­ბა?

– ცხა­დია, რუ­სე­თის. შავი ზღვის აუზ­ში ნე­ბის­მი­ე­რი ასე­თი პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა, ნე­ბის­მი­ე­რი ძალ­თა გა­და­თა­მა­შე­ბა პირ­და­პირ აზი­ა­ნებს რუ­სულ რო­გორც სამ­ხედ­რო, ისე ეკო­ნო­მი­კურ ინ­ტე­რესს. მოს­კო­ვი იმი­თაც უკ­მა­ყო­ფი­ლოა, რომ შავ ზღვა­ში, თუნ­დაც სამ­ხედ­რო ყოფ­ნის თვალ­საზ­რი­სით, ის არ არის პირ­ვე­ლი – მას გა­ცი­ლე­ბით აღე­მა­ტე­ბა ნა­ტოს კო­ა­ლი­ცია თურ­ქე­თის ხარ­ჯზე, რო­მე­ლიც შავ ზღვა­ში თა­ვი­სი ძლი­ე­რე­ბით პირ­ვე­ლი სა­ხელ­მწი­ფოა. გარ­და ამი­სა, ნე­ბის­მი­ე­რი ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი მარ­შრუ­ტის გა­ჩე­ნით რუ­სე­თი ტვირ­თე­ბის გარ­კვე­ულ ნა­წილს და­კარ­გავს. შე­სა­ბა­მი­სად,

„მოს­კო­ვი და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლია პორ­ტის მშე­ნებ­ლო­ბის შე­ჩე­რე­ბით“.

ამას ისიც ადას­ტუ­რებს, რომ ნე­ბის­მი­ე­რი რუსი ე.წ. ექ­სპერ­ტი, მეც­ნი­ე­რი თუ პო­ლი­ტი­კუ­რი მოღ­ვა­წე ხში­რად სა­უბ­რობს, რომ რო­გორც ყარ­სი-ახალ­ქა­ლა­ქის რკი­ნიგ­ზა, ისე ანაკ­ლი­ის პორ­ტი სამ­ხედ­რო-პო­ლი­ტი­კუ­რი პრო­ექ­ტე­ბია. გა­ვიხ­სე­ნოთ ლავ­რო­ვის ბოლო ინ­ტერ­ვიუ. ჟურ­ნა­ლის­ტი პირ­და­პირ „აწ­ვე­ბა“ მას, „ხომ ხე­დავთ, ქარ­თვე­ლე­ბი ანაკ­ლი­ა­ში ამე­რი­კე­ლებ­თან ერ­თად აშე­ნე­ბენ ღრმა­წყლო­ვან პორ­ტს, რო­მე­ლიც შეძ­ლებს, მი­ი­ღოს ამე­რი­კუ­ლი წყალ­ქვე­შა ხო­მალ­დე­ბი და ჩვენ ამ ფონ­ზე არა­ფერს ვა­კე­თებთ“. ლუ­გა­რის ლა­ბო­რა­ტო­რი­ის პა­რა­ლე­ლუ­რად რუ­სულ მე­დი­ა­ში პე­რი­ო­დუ­ლად არის ამ თე­მა­ზე სა­უ­ბა­რი – თით­ქოს, ეს არ არის ეკო­ნო­მი­კუ­რად რენ­ტა­ბე­ლუ­რი და მომ­გე­ბი­ა­ნი პრო­ექ­ტი.

„რა­ტომ­ღაც, რუსი ექ­სპერ­ტე­ბის გარ­და, დე­და­მი­წის ზურ­გზე ვე­რა­ვინ ხე­დავს, რომ თურ­მე ანაკ­ლი­ის პორ­ტი ფი­ნან­სუ­რად წამ­გე­ბი­ა­ნია და მისი აშე­ნე­ბით ისევ ჩვენ დავ­ზა­რალ­დე­ბით. რო­გორ ფიქ­რობთ, რუსი ექ­სპერ­ტე­ბი მარ­თლა ამა­ზე ნერ­ვი­უ­ლო­ბენ?“

ამ­დე­ნად, ანაკ­ლი­ის პორ­ტი უპირ­ვე­ლე­სად, მათ არ აწყობთ, და­სავ­ლეთს კი სჭირ­დე­ბა – სტა­ბი­ლუ­რი, აზი­ის სა­ხელ­მწი­ფო­ებს – დი­ვერ­სი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი მარ­შრუ­ტე­ბი და თა­ვის­თა­ვად ცხა­დია, და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი არი­ან მშე­ნებ­ლო­ბით. იგი­ვე ჩი­ნეთს აქვს ინ­ტე­რე­სი, რომ ფი­ნან­სუ­რად შე­სუ­ლი­ყო და ყო­ფი­ლი­ყო პორ­ტის ერთ-ერთი მფლო­ბე­ლი. ამ­დე­ნად, ვის არ აწყობს, ამა­ზე პა­სუ­ხი ცალ­სა­ხაა.

– კუ­ლუ­ა­რებ­ში აქ­ტი­უ­რად სა­უბ­რო­ბენ, რომ რუ­სუ­ლი მხა­რე და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლია პორ­ტის ყიდ­ვით...

– რო­დე­საც რა­ღა­ცის დაბ­ლოკ­ვას ვერ ახერ­ხებ, ცდი­ლობ, იქ იყო წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. მე ვერც და­ვა­დას­ტუ­რებ და ვერც უარ­ვყოფ ამ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, მაგ­რამ მთლი­ა­ნო­ბა­ში, არ არის გა­მო­რი­ცხუ­ლი, ამ­გვა­რი ინ­ტე­რე­სი არ­სე­ბობ­დეს, რად­გან ამ­გვა­რი ინ­ტე­რე­სის არ­სე­ბო­ბა ბუ­ნებ­რი­ვია.

– მოვ­ლე­ნა­თა მსგავ­სი სცე­ნა­რით გან­ვი­თა­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში საფრ­თხე­ებს ხე­დავთ?

– თუ ამ ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლი პრო­ექ­ტის სა­კონ­ტრო­ლო პა­კე­ტის მფლო­ბე­ლი თე­ო­რი­უ­ლად რუ­სუ­ლი კომ­პა­ნია აღ­მოჩ­ნდე­ბა, რაც ნაკ­ლე­ბად სა­ვა­რა­უ­დოა, რა თქმა უნდა, საფრ­თხე იქ­ნე­ბა: შე­საძ­ლოა, ხე­ლოვ­ნუ­რად მოხ­დეს პორ­ტის ნორ­მა­ლუ­რი ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბის­თვის ხე­ლის შეშ­ლა, რათა ის არ იყოს მიმ­ზიდ­ვე­ლი სხვა ქვეყ­ნე­ბის­თვის. შე­იძ­ლე­ბა, ეს იყოს ფა­სე­ბის ხე­ლოვ­ნუ­რად გაძ­ვი­რე­ბა, ხე­ლოვ­ნუ­რი შე­ფერ­ხე­ბე­ბი და ა.შ. შე­საძ­ლოა, ნორ­მა­ლუ­რა­დაც ამუ­შა­ონ, მაგ­რამ და­იქ­ვემ­დე­ბა­რონ ისე­ვე, რო­გორც აქვთ დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბუ­ლი სომ­ხე­თის გაზ­გა­მა­ნა­წი­ლე­ბე­ლი სტრუქ­ტუ­რა. სომ­ხეთ­მა რაც არ უნდა ისა­უბ­როს თა­ვი­სი ენერ­გო­რე­სურ­სე­ბის დი­ვერ­სი­ფი­კა­ცი­ა­ზე და მო­ა­ხერ­ხოს ეს, პრობ­ლე­მა სხვა რა­მეა – იქ ყვე­ლა მილ­სა­დე­ნი „გა­ზპ­რომს“ ეკუთ­ვნის, შე­სა­ბა­მი­სად, დიახ, გაზს არ იყი­დის რუ­სე­თის­გან, მაგ­რამ რუ­სულ მილ­ში გა­ა­ტა­რებს, ხოლო მი­ლის მომ­სა­ხუ­რე­ბის სა­ფა­სურს რუ­სე­თი სა­კუ­თა­რი სურ­ვი­ლი­სა­მებრ და­ა­წე­სებს. ამ­დე­ნად, სომ­ხე­თი ენერ­გე­ტი­კუ­ლად მა­ინც რუ­სე­თის ტყვე­ო­ბა­ში რჩე­ბა. ანა­ლო­გი­უ­რი სი­ტუ­ა­ცია იქ­ნე­ბა ჩვენს შემ­თხვე­ვა­შიც. თუ რუ­სე­ბი შეძ­ლე­ბენ ჩვე­ნი პორ­ტე­ბის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბას, შე­საძ­ლოა, არც მათი მუ­შა­ო­ბა შე­ა­ფერ­ხონ, მაგ­რამ ეს უბ­რა­ლოდ მათი იქ­ნე­ბა და თა­ვად მი­ი­ღე­ბენ იმ სარ­გე­ბელს, რაც, წე­სით, ქვე­ყა­ნას უნდა მი­ე­ღო.

– რუ­სეთს აქვს ბერ­კე­ტი მოვ­ლე­ნა­თა მსგავ­სი სცე­ნა­რით გან­ვი­თა­რე­ბის მიზ­ნით ჩვენს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ზე ზე­წო­ლის გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლებ­ლად?

– პრობ­ლე­მა ისაა, რომ რუ­სეთს ჩვენ­თვის ძა­ლი­ან დიდი უსი­ა­მოვ­ნე­ბის შექ­მნა შე­უძ­ლია. მე­ო­რე სა­კი­თხია, რამ­დე­ნად სჭირ­დე­ბა მას ამის გამო უსი­ა­მოვ­ნე­ბის შექ­მნა. იგი­ვე ლავ­რო­ვის ზე­მოხ­სე­ნე­ბუ­ლი ინ­ტერ­ვიუ რომ გა­ვიხ­სე­ნოთ, ის ამ­ბობს: „გა­სა­გე­ბია, მაგ­რამ ჩვენ რომ სა­ქარ­თვე­ლოს­თან ყვე­ლა­ნა­ი­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა გავ­წყვი­ტოთ, სან­ქცი­ე­ბი და­ვა­წე­სოთ, აღარ აშენ­დე­ბა პორ­ტი?“, თა­ვა­დაც კი­თხუ­ლობს. უნდა შევ­ხე­დოთ, რა შე­დეგს გა­მო­ი­ღებს თა­ვად ზე­წო­ლა. გა­სა­გე­ბია, რომ შე­საძ­ლოა, დიდი პრობ­ლე­მე­ბი შე­იქ­მნას, მაგ­რამ აქ უკვე ყვე­ლა­ფე­რი იმა­ზე იქ­ნე­ბა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, რამ­დე­ნად უნა­რი­ა­ნი აღ­მოჩ­ნდე­ბა ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, პა­სუ­ხი გას­ცეს რუ­სულ გა­მოწ­ვე­ვებს და ზო­გა­დად, რამ­დე­ნად ხე­დავს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ის მხრი­დან მსგავს საფრ­თხე­ებს. და რუ­სეთ­ზე სა­უბ­რი­სას ჩვენ მხო­ლოდ სამ­ხედ­რო საფრ­თხე­ე­ბით ხომ არ ვი­ფარ­გლე­ბით? რუ­სეთს შე­უძ­ლია პრობ­ლე­მე­ბის შექ­მნა, მაგ­რამ ისი­ნი არ არის გა­და­უ­ლა­ხა­ვი. მთა­ვა­რია, იყოს ნება და ხედ­ვა. რუ­სე­თი რომ საფრ­თხეა, ეს ჩვენ­თვის მო­ცე­მუ­ლო­ბა 1991 წლი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი იყო, პრობ­ლე­მა კი სხვა რა­მეა – რამ­დე­ნად მომ­ზა­დე­ბუ­ლი დავ­ხვდე­ბით ჩვენ საფრ­თხეს და რამ­დე­ნად შევ­ძლებთ ადეკ­ვა­ტურ რე­ა­გი­რე­ბას. ყვე­ლა­ფე­რი და­ვაბ­რა­ლოთ იმას, რომ გა­რეთ ვი­ღა­ცას ჩვენ­თვის ცუდი უნდა, არ არის სწო­რი. ვი­მე­ო­რებ, მთა­ვა­რია, შიგ­ნით რას ვა­კე­თებთ, რომ საფრ­თხე ან ავი­ცი­ლოთ, ან მისი მავ­ნე შე­დე­გე­ბი მი­ნი­მუ­მამ­დე და­ვიყ­ვა­ნოთ.

NS