"ნაოსნობაში ყოფნისას ძმა გარდამეცვალა და მხოლოდ მაშინ გავიგე, როცა დავბრუნდი..." - რას ყვება გემის კაპიტანი, რომელმაც ზღვაში 16 წელი გაატარა

"როცა ხმელეთზე ხარ, ზღვა გენატრება, როცა ზღვაში ხარ - ხმელეთი და ის ადამიანები რომლებიც ნაპირზე გელოდებიან“ - გვეუბნება ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემიის პრაქტიკის განყოფილების უფროსი, შორეული ნაოსნობის კაპიტანი, სულიკო სურმანიძე.

თვლის რომ მეზღვაურის პროფესია ურთულესია და თუ ძალიან არ შეგიყვარდა, ნაოსნობაში თითოეული გასვლა იქნება დღეების და საათების თვლა, როდის დაბრუნდები უკან, რაც გართმევს ადრენალინის და მრავალფეროვანი წუთების აღქმის უნარს.

სულიკო სურმანიძემ საზღვაო სასწავლებელი 1968 წელს დაამთავრა და მას შემდეგ საზღვაო დარგს ემსახურება. ასევე მუშაობდა საზღვაო სანაოსნოში ნაპირზე, წლების განმავლობაში იყო სანაოსნოს უფროსის პირველი მოადგილე. თუ როგორი იყო გზა მატროსობიდან კაპიტნობამდე, ამას სულიკო სურმანიძესთან ინტერვიუდან გავიგებთ:

“ყველა ბავშვი რაღაცას რომ აიკვიატებს, რაღაცას ნახავს, რაღაც მოეწონება, ასე ვიყავი მეც - ძალიან მიყვარდა ზღვა, მინდოდა მეზღვაური გამოვსულიყავი და ასეც მოხდა, ბავშვობის ოცნება ავისრულე. ჩემთვის იყო სამაგალითო მეზობელი გურამ კონცელიძე, რომელიც 50-იანი წლების ბოლოს სწავლობდა საზღვაო სასწავლებელში და როცა ვხედავდი მეზღვაურის ფორმაში, განსაკუთრებული განცდა მეუფლებოდა.

ბათუმში პირველ მაისსა და შვიდ ნოემბერს მეზღვაურთა აღლუმებზე დავდიოდი და თვალს ვადევნებდი როგორ ჩაივლიდნენ აკადემიის კურსანტები. ამ ყველაფერმა განაპირობა ჩემი არჩევანი, გავმხდარიყავი მეზღვაური... რა თქმა უნდა, ზღვის სიახლოვემაც თავისი გააკეთა. მეზღვაურს თავისი საქმე ძალიან უნდა უყვარდეს და მხოლოდ ანაზღაურებაზე არ უნდა იყოს ორიენტირებული.

- გაიხსნეთ პირველი ნაოსნობა და განცდები, რაც ახლდა ამ პროცესებს...

- თავდაპირველად სასწავლებლიდან შავ ზღვაზე ვცურავდით, იალქნიანი გემი იყო, რომელსაც ამხანაგი - "ტავარიშ" ერქვა, ხერსონიდან ბათუმამდე ვმოძრაობდით. შემდეგ უკვე ნოვოროსიისკიდან. პირველი გემი იყო "ბუდაპეშტი", შემდეგ "ლეონარდო და ვინჩი", "აჩაკოვი" და ა.შ. 17 წლის ვიყავი, როცა მეგობრებისგან განვმარტოვდი და წავედი გემზე, ჩემთვის ეს იყო ძალიან ძნელი და მტკივნეული. ვტიროდი, არ ვიცოდი რა უნდა გამეკეთებინა მარტოს, მაგრამ თანდათან შევეჩვიე, ალბათ ეს ზღვის სიყვარულმა განაპირობა.

გემზე ერთი ქართველი ვიყავი, სხვა ყველანი რუსები იყვნენ და ძალიან ვუყვარდი ყველას. ასე მარტო პირველად ნოვორობირსკში ვიყავი, მაშინ ის საბჭოთა კავშირს ეკუთვნოდა, მაგრამ მაინც განსხვავებული წარმოდგენა ჰქონდათ ჩვენზე. მაშინ რუსი ქართველს არ იცნობდა, მაგრამ მაინც უყვარდა. დღეს არ ვიცი...

- მეზღვაურობა რთული პროფესიაა, არაერთი რისკი ახლავს, როგორც შტორმული მდგომარეობა, ასევე მეკობრეების თავდასხმა და ა.შ. ალბათ მსგავსი რამ თქვენს პრაქტიკაში იქნებოდა...

- მაშინ, ჩვენ რომ ვცურავდით საბჭოთა კავშირის გემს თვალში ვერავინ ჩახედავდა, იმიტომ რომ ის იყო გარანტირებულად დაცული. მეკობრეებისგან თავისუფალი ვიყავით და არავითარი შიში ამასთან დაკავშირებით არ ყოფილა. მეკობრეობა უფრო 1995 წლიდან დაიწყო, როდესაც საბჭოთა კავშირი დაიშალა. საბედნიეროდ, მე არ მახსენდება მსგავსი შემთხვევა.

- ყველაზე მეტად შორეული ნაოსნობიდან რა გენატრებათ ხოლმე? რა იყო ის, რაც განხსენდებათ დღემდე და ემოციებს იწვევს?

- როცა ნაპირზე ზიხარ ყველაზე მეტად გენატრება ზღვა და როდესაც ზღვაში ხარ - გენატრება ნაპირი. ყველაზე კარგი ის არის, რომ აქედან გადიხარ და ითვლი დროს... მაგრამ გემზე როცა მოხვდები, იქ თვეებს აღარ ითვლი.. ამბობ სტამბულში ვიქნები 2 დღეში, გიბრალტარში 5 დღეში და ასე შემდეგ, ხანდახან გგონია, რომ ნელა, მაგრამ ხანდახან ელვის სისწრაფით მიჰქრის დრო.

- მოგვიყევით იმ განცდებზე, რომელსაც ქვეყნიდან და ოჯახიდან შორს მყოფი მეზღვაურები განიცდიან...

- დღეს რომ მეზღვაურებს ვუყურებ და ვადარებ, მინდა აღვნიშნო, ჩვენ ერთმანეთისგან განვსხვავდებოდით, იმით რომ ადრე არ იყო ინტერნეტი, ტელეფონი და ფაქტობრივად, ჩვენ მივდიოდით და არ ვიცოდით თვეობით რა ხდებოდა ოჯახში. დღეს მეზღვაური თუ ზღვაშია სოციალური ქსელით უკავშირდება ოჯახს და ერთგვარად შემსუბუქებული აქვს მონატრების განცდა. მე ნაოსნობაში ყოფნის დროს ძმა გარდამეცვალა და მხოლოდ მაშინ გავიგე, როცა დავბრუნდი, ეს, რა თქმა უნდა, საშინელი განცდა იყო.

- თქვენთვის რას ნიშნავს იყო მეზღვაური, რას ურჩევდით მომავალ მეზღვაურებს?

- გემზე რომ ავლენ, თავისი ამბიციები დაივიწყონ, რადგან გემზე პირველ რიგში მეზღვაური ხარ და მორჩა! დღეს ერთ გემზე შეიძლება 20 კაცი იყოს და ოცივე სხვადასხვა ეროვნების... რა თქმა უნდა, შენს კულტურას და ფასეულობას უნდა გაუფრთხილდე, ადამიანი თავისი სიდინჯითა და სიმამაცით ფასდება, ეს არ უნდა დაკარგო, მაგრამ უნდა გახსოვდეს, არავისზე მეტი არ ხარ არაფრით და ამის დემონსტრირებას არ უნდა შეეცადო მუდამ, ეს საქმით უნდა დაამტკიცო.

მეზღვაურმა თავის მეგობარს არასდროს არ უნდა უღალატოს ზღვაში, დევიზით „ერთი ყველასათვის და ყველა ერთისათვის” უნდა ვიმოქმედოთ ყოველთვის და სწორედ მაშინ იქნება ყველაფერი რიგზე... ზოგიერთ გემზე იქმნება ჯგუფები, ერთი ჯგუფი რაღაცაში ემდურის მეორე ჯგუფს, როგორც ზღვაში, ასევე ხმელეთზე, მსგავსი მიდგომები არაფერი სიკეთის მომტანია. ჩვენ გვაქვს 24-საათიანი მუშაობის სისტემას, მე თუ ისე როგორც საჭიროა არ გადმოგაბარე, შეიძლება გემი დაიღუპოს, ამიტომ გუნდურობა უაღრესად მნიშვნელოვანი და აუცილებელია.

- რამდენი წელი იმოგზაურეთ შორეულ ნაოსნობაში?

- შორეულ ნაოსნობაში 16 წელი ვიყავი და ამ ხნის განმავლობაში ნაპირზე ნაოსნობის მიმართულებით სხვადასხვა სფეროში ვმუშაოდი. ახლა საზღაო აკადემიაში ვმუშაობ და ბავშვებთან მუშაობა ძალიან მომწონს. ყველაფერს ვასწავლი, „ხეზე ასვლასაც“ კი....

- რამდენ ქვეყანაში გიმოგზაურიათ?

- მსოფლიოს გარშემო შორეულ ნაოსნობაში 30-ზე მეტ ქვეყანაში ვიმოგზაურე.. აზიაში, ევროპაში და ა.შ. ყველა ქვეყანას და მოგზაურობას თავისი ხიბლი აქვს, ყველა მათგანი ტოვებს ემოციებს, რომელსაც ვერასოდეს დაივიწყებ.