სა­ინ­ფორ­მა­ციო ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის სამ­ყა­რო­ში მე­დი­ის ძალა და ზე­გავ­ლე­ნა სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ აზ­რზე, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­სა თუ სა­ხელ­მწი­ფო სტრუქ­ტუ­რებ­ზე, ალ­ბათ, ყო­ველ­დღი­უ­რად იმა­ტებს. რომ არა ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის ე.წ. watch dog (მო­და­რა­ჯე ძაღ­ლის) საქ­მი­ა­ნო­ბა, ხალ­ხის­თვის მი­უწ­ვდო­მე­ლი დარ­ჩე­ბო­და ბევ­რი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ამ­ბა­ვი, რო­მე­ლიც მათ ცხოვ­რე­ბას გან­სა­ზღვრავს. ამის გამო მე­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბის გა­ჩუ­მე­ბა­სა და მათ­თვის შე­ზღუდ­ვე­ბის და­წე­სე­ბას სხვა­დას­ხვა დროს სხვა­დას­ხვა ხერ­ხე­ბით ცდი­ლობ­დნენ. ამ­ჯე­რად, სფე­რო სა­დაც მე­დი­ის­თვის შეზ­რუდ­ვის და­წე­სე­ბა მო­ი­სურ­ვეს, სა­მე­დი­ცი­ნო საქ­მი­ა­ნო­ბის გა­შუ­ქე­ბას ეხე­ბა.

არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია „სა­ქარ­თვე­ლოს კლი­ნი­კე­ბის ასო­ცი­ა­ცი­ამ“ პარ­ლა­მენ­ტში სა­კა­ნონ­მდებ­ლო წი­ნა­და­დე­ბა შე­ი­ტა­ნა, სა­დაც აღ­ნიშ­ნუ­ლია, რომ სა­მე­დი­ცი­ნო საქ­მი­ა­ნო­ბის დროს, ექი­მის მიერ დაშ­ვე­ბუ­ლი გა­დაც­დო­მის, შეც­დო­მის ან ჩა­დე­ნი­ლი და­ნა­შა­უ­ლის შე­სა­ხებ მა­ს­მე­დი­ის სა­შუ­ა­ლე­ბით ღიად სა­უ­ბა­რი (ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნის, სა­მე­დი­ცი­ნო საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე ზემ­დგო­მი მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი ორ­გა­ნოს ან სა­სა­მარ­თლო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის გა­რე­შე), გა­მო­იწ­ვევს მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბის და­ჯა­რი­მე­ბას 1 000 ლა­რით, გან­მე­ო­რე­ბით შემ­თხვე­ვა­ში კი 2000 ლა­რით. წი­ნა­და­დე­ბის ავ­ტო­რე­ბი მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ მე­დი­ა­ში მსგავ­სი სა­კი­თხე­ბის გა­შუ­ქე­ბი­სას ექი­მე­ბის მი­მართ ირ­ღვე­ვა უდა­ნა­შა­უ­ლო­ბის პრე­ზუმფცია და ხდე­ბა და­უ­სა­ბუ­თე­ბე­ლი ფაქ­ტე­ბის გავ­რცე­ლე­ბა.

ალ­ბათ, მკი­თხველს სულ ცოტა ერთი გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლი შემ­თხვე­ვა მა­ინც ამო­უ­ტივ­ტივ­დე­ბა გო­ნე­ბა­ში, როცა მე­დი­ით ექი­მის სა­ვა­რა­უ­დო გა­დაც­დო­მის შე­სა­ხებ სკან­და­ლუ­რი ინ­ფორ­მა­ცია მო­ის­მი­ნა. ამ­ბა­ვი, სა­დაც პა­ცი­ენ­ტის ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ყვე­ბი­ან, რო­გორ და­უმ­ძიმ­და მდგო­მა­რე­ო­ბა მის შვილს, მე­უღ­ლეს, დას, ძმას თუ მე­გო­ბარს ექი­მის უყუ­რა­დღე­ბო­ბის გამო, ან რო­გორ გარ­და­იც­ვა­ლა პა­ცი­ენ­ტი დი­აგ­ნო­ზის არას­წო­რად დას­მი­სა თუ ოპე­რა­ცი­ის არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლუ­რად ჩა­ტა­რე­ბის გამო.

აღ­ნიშ­ნუ­ლი სა­კა­ნონ­მდებ­ლო წი­ნა­და­დე­ბა რომ კა­ნო­ნის სა­ხით, მა­გა­ლი­თად გა­სულ წელს ძა­ლა­ში შე­სუ­ლი­ყო, ექ­სპერ­ტი­ზის ან სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის გა­რე­შე, მე­დია ვერ შეძ­ლებ­და იმ ამ­ბის გა­შუ­ქე­ბას, როცა 2017 წელს ხა­ტია თვა­უ­რი ცხვი­რის პლას­ტი­კუ­რი ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ კო­მა­ში ჩა­ვარ­და. ვერც ცოტა ხნის წინ, ნა­თია ჩა­გა­ნა­ვას ამ­ბავს შე­ი­ტყობ­და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, რო­მელ­მაც 2018 წლის აპ­რილ­ში სა­კე­ის­რო კვე­თით იმ­შო­ბი­ა­რა და მა­ლე­ვე კო­მა­ში ჩა­ვარ­და.

„კლი­ნი­კე­ბის ასო­ცი­ა­ცი­ის“ იუ­რის­ტის, ირაკ­ლი სერ­გი­ას თქმით, სა­კა­ნონ­მდებ­ლო წი­ნა­და­დე­ბით არ სურთ გა­მო­ხატ­ვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის შე­ზღუდ­ვა და არც პა­ცი­ენ­ტის ახ­ლობ­ლებს უკ­რძა­ლა­ვენ მე­დი­ა­ში სა­უ­ბარს, თუმ­ცა მი­სი­ვე თქმით, გა­შუ­ქე­ბა უნდა მოხ­დეს რო­გორც მო­საზ­რე­ბა და არა რო­გორც ფაქ­ტი.

იმი­სათ­ვის, რომ ამ წი­ნა­და­დე­ბამ სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ინი­ცი­ა­ტი­ვის სახე მი­ი­ღოს, სა­ჭი­როა, ის შე­სა­ბა­მის­მა კო­მი­ტეტ­მა გა­ნი­ხი­ლოს და მხა­რიც და­უ­ჭი­როს. ჯან­დაც­ვი­სა და სო­ცი­ა­ლურ სა­კი­თხთა კო­მი­ტე­ტის თავ­მჯდო­მა­რე, აკა­კი ზო­ი­ძე მი­იჩ­ნევს, რომ მე­დი­ა­ში სა­მე­დი­ცი­ნო გა­დაც­დო­მებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ამ­ბე­ბის ობი­ექ­ტუ­რად გა­შუ­ქე­ბის სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მაა, თუმ­ცა სა­კა­ნონ­მდებ­ლო რე­გუ­ლა­ცი­ას მხარს არ უჭერს.

„სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნა­ლის მი­მართ, მე­დი­ა­ში ხში­რად იმარ­თე­ბა ღია სა­სა­მარ­თლო­ე­ბი და ლინ­ჩის წე­სის გა­სა­მარ­თლე­ბა ისე, რომ არ ვე­ლო­დე­ბით ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნას და სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას. შე­ში­ნე­ბუ­ლი ექი­მი, შე­იძ­ლე­ბა პო­ტენ­ცი­უ­რი მკვლე­ლი აღ­მოჩ­ნდეს იმის გამო, რომ ზე­წო­ლაა მას­ზე. ისეთ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში, სა­დაც პა­ცი­ენ­ტის სი­ცო­ცხლის ან ჯან­მრთე­ლო­ბის ბედს წა­მი­ე­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა წყვეტ­დეს, შე­ში­ნე­ბუ­ლი ექი­მი, ამ შემ­თხვე­ვა­ში, არის ძა­ლი­ან ცუდი დამ­ხმა­რე. თუმ­ცა, მე წი­ნა­აღ­მდე­გი ვარ ნე­ბის­მი­ე­რი რე­გუ­ლა­ცი­ის, კა­ნო­ნის, თუ ჯა­რი­მის, რომ­ლი­თაც მე­დი­ას ავუკ­რძა­ლავთ კონ­კრე­ტუ­ლი თე­მის გა­შუ­ქე­ბას. ეს არის თვით­რე­გუ­ლი­რე­ბის თემა: მა­გა­ლი­თად ჟურ­ნა­ლის­ტუ­რი ეთი­კის კო­დექ­სის,“ - აცხა­დებს აკა­კი ზო­ი­ძე AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში.

სწო­რედ „კლი­ნი­კე­ბის ასო­ცი­ა­ცი­ის“ მიერ წარ­დგე­ნი­ლი წი­ნა­და­დე­ბის ზე­და­პი­რუ­ლო­ბა და ბუნ­დო­ვა­ნე­ბა გახ­და ჯან­დაც­ვი­სა და მე­დია ექ­სპერ­ტე­ბის კრი­ტი­კის სა­ფუძ­ვე­ლი. მე­დია ექ­სპერ­ტი ლაშა ტუ­ღუ­ში მი­იჩ­ნევს, რომ ექი­მე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბა­საც ისე­ვე უნდა ვცეთ პა­ტი­ვი, რო­გორც ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი­სას. მისი თქმით, იმ რე­ა­ლო­ბა­ში, რო­დე­საც ექი­მებს ისე­დაც შე­უძ­ლი­ათ ცი­ლის­წა­მე­ბა­ზე იუ­რი­დი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბით სა­კუ­თა­რი უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა, გა­დაც­დო­მებ­ზე სა­უბ­რის აკ­რძალ­ვა ცენ­ზუ­რის და­წე­სე­ბას ჰგავს.

„წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ შემ­თხვე­ვა: პირ­და­პი­რი ეთე­რია და ოპე­რა­ტო­რი, რო­მელ­საც ჩარ­თუ­ლი აქვს კა­მე­რა, ხე­დავს ადა­მი­ა­ნე­ბის პრო­ტესტს, რო­მე­ლიც ექი­მის წი­ნა­აღ­მდეგ მძაფ­რად ნე­გა­ტი­უ­რა­დაა გა­მო­ხა­ტუ­ლი. აქ რა უნდა გა­ა­კე­თოს ტე­ლე­ვი­ზი­ამ? გა­თი­შოს ეთე­რი? თუ თქვას, რომ კი მოხ­და რა­ღაც, მაგ­რამ ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნა სა­ნამ არ იქ­ნე­ბა, ვერ გა­ვა­შუ­ქებთ? დღეს არ­სე­ბობს ყვე­ლა მე­ქა­ნიზ­მი იმი­სათ­ვის, რომ ექი­მებ­მა და­იც­ვან თა­ვი­ან­თი უფ­ლე­ბე­ბი. მე ვერ ვხე­დავ აუ­ცი­ლებ­ლო­ბას, რა­ი­მე და­მა­ტე­ბი­თი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი შე­მო­ვი­დეს, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან ჰგავს ცენ­ზუ­რას. ამა­ვე ლო­გი­კით, ნე­ბის­მი­ე­რი პრო­ფე­სი­ის წარ­მო­მად­გე­ნელ­მა - მო­სა­მარ­თლემ, პო­ლი­ცი­ელ­მა, პო­ლი­ტი­კოს­მა - შე­იძ­ლე­ბა ჩათ­ვა­ლოს, რომ მე­დი­ის მიერ გა­შუ­ქე­ბულ ამ­ბავ­ში ის გა­ლან­ძღეს, ღირ­სე­ბა შე­უ­ლა­ხეს. ამ ლო­გი­კით მა­შინ არა­ფე­რი აღარ უნდა გა­ვა­შუ­ქოთ,“ - აცხა­დებს ლაშა ტუ­ღუ­ში AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში.

ამა­ვე აზრს იზი­ა­რე­ბენ ჯან­დაც­ვის ექ­სპერ­ტე­ბი, რო­მელ­თა თქმი­თაც ექი­მის საქ­მი­ა­ნო­ბას პა­ტი­ვი უნდა ვცეთ, თუმ­ცა გა­დაც­დო­მებ­ზე მე­დი­ა­ში სა­უბ­რის აკ­რძალ­ვა, ცენ­ზუ­რის ნიშ­ნებს შე­ი­ცავს. ჯან­დაც­ვის ექ­სპერ­ტის, ირაკ­ლი სა­სა­ნი­ას თქმით, ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მა, პირ­ველ რიგ­ში, პა­ცი­ენ­ტის უფ­ლე­ბებ­სა და სა­ჭი­რო­ე­ბებ­ზე უნდა იყოს მორ­გე­ბუ­ლი და ამის დე­ფი­ცი­ტის ფონ­ზე ექი­მე­ბი­სა თუ კლი­ნი­კე­ბის უფ­ლე­ბე­ბის კი­დევ უფრო მკაც­რი რე­გუ­ლა­ცია, ზედ­მე­ტია. კი­დევ ერთი ექ­სპერ­ტის, სერ­გო ჩიხ­ლა­ძის აზ­რით, აღ­ნიშ­ნუ­ლი ფორ­მუ­ლი­რე­ბით ეს სა­კა­ნონ­მდებ­ლო წი­ნა­და­დე­ბა კრი­ტი­კას ვერ უძ­ლებს და მის მი­ღე­ბას აბ­სურ­დად მი­იჩ­ნევს.

„მაგ წი­ნა­და­დე­ბით გა­მო­დის, რომ სა­ერ­თოდ უნდა ავ­კრძა­ლოთ ნე­ბის­მი­ერ გა­დაც­დო­მა­ზე სა­უ­ბა­რი, სა­ნამ სა­სა­მარ­თლოს სა­ბუ­თი ან ექ­სპერ­ტი­ზის დას­კვნა არ გვექ­ნე­ბა. მათ შო­რის მეც, ჯან­დაც­ვის სპე­ცი­ა­ლის­ტი რომ გა­მო­ვი­დე და ვთქვა, რომ რო­მე­ლი­მე კლი­ნი­კა­ში რამე გა­დაც­დო­მაა, გა­მო­დის რომ ეს ვერ გა­შუქ­დე­ბა. ეს არის ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი თა­ვი­სუ­ფა­ლი აზ­რის შე­ზღუდ­ვა და ცენ­ზუ­რის და­წე­სე­ბა,“ - აღ­ნიშ­ნა სერ­გო ჩიხ­ლა­ძემ AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში.

რო­გორც ძვე­ლი ქარ­თუ­ლი ან­და­ზა ამ­ბობს, სა­ხე­ლის გა­ტეხ­ვას თა­ვის გა­ტეხ­ვა ჯო­ბია. რო­დე­საც ზე­მოთ მოყ­ვა­ნი­ლი შემ­თხვე­ვე­ბი­სას პა­ცი­ენ­ტის ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ექი­მე­ბის ბრა­ლე­უ­ლო­ბა­ზე სა­უბ­რო­ბენ, მათ ეჭ­ვებს რე­გუ­ლი­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს მო­ნა­ცე­მე­ბი კი­დევ უფრო ამ­ყა­რებს. სა­მე­დი­ცი­ნო საქ­მი­ა­ნო­ბის სა­ხელ­მწი­ფო რე­გუ­ლი­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს ინ­ფორ­მა­ცი­ით, 2017 წელს 67 ექიმს სერ­თი­ფი­კა­ტის მოქ­მე­დე­ბა შე­უ­ჩერ­და, ხოლო 157 მე­დი­კოსს პრო­ფე­სი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა და­ე­კის­რა.

მა­შინ, როცა მშო­ბი­ა­რე ქალი სა­კე­ის­რო კვე­თის შემ­დეგ მხო­ლოდ ახალ­და­ბა­დე­ბუ­ლი შვი­ლის ჩა­ხუ­ტე­ბას ას­წრებს და კო­მა­ში ვარ­დე­ბა, მა­შინ როცა ცხვი­რის პლას­ტი­კუ­რი ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ 17 წლის გო­გო­ნა კო­მა­ტო­ზურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში გა­ურ­კვე­ვე­ლი დრო­ი­თაა, ანდა მა­შინ, რო­დე­საც 22 წლის ქა­ლის სი­ცო­ცხლე, მშო­ბი­ა­რო­ბის შემ­დეგ­მა გარ­თუ­ლე­ბებ­მა იმ­სხვერ­პლა, ალ­ბათ ძნე­ლია ჟურ­ნა­ლის­ტმა მათ ახ­ლობ­ლებს ამ­ბის გა­შუ­ქე­ბა­ზე უარი უთხრას. ის ფაქ­ტი, რომ გა­ჭირ­ვე­ბა­ში ჩა­ვარ­დნილ ადა­მი­ანს პრობ­ლე­მის მოგ­ვა­რე­ბის უპირ­ვე­ლეს გზად მე­დია ესა­ხე­ბა, ალ­ბათ, მე­დი­ის კი არა სა­ხელ­მწი­ფო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის პრობ­ლე­მაა.

სა­ფუძ­ველს მოკ­ლე­ბუ­ლი არ არის ვი­ფიქ­როთ, ადა­მი­ა­ნებს სა­სა­მარ­თლოს ობი­ექ­ტუ­რო­ბის რომ სჯე­რო­დეთ, სა­გა­მო­ძი­ე­ბო უწყე­ბე­ბის ეფექ­ტუ­რო­ბის რომ სჯე­რო­დეთ, ექი­მე­ბის მა­ღალკ­ვა­ლი­ფი­ცი­უ­რო­ბი­საც რომ სჯე­რო­დეთ, საშ­ვე­ლად პირ­ველ რიგ­ში, მე­დი­ას არ მო­უხ­მობ­დნენ. მე­დი­ას, რომ­ლის მიერ ატე­ხი­ლი ხმა­უ­რიც არა­ერ­თხელ გამ­ხდა­რა გა­მო­ძი­ე­ბის და­წყე­ბი­სა თუ სა­სა­მარ­თლოს არა­სა­მარ­თლი­ა­ნი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის შეც­ვლის მი­ზე­ზი.