მა­რი­ამ დე­მეტ­რაშ­ვი­ლის ბლო­გი

რამ­დე­ნა­დაც მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნია მსოფ­ლი­ოს მო­სახ­ლე­ო­ბა, ალ­ბათ, იმ­დე­ნად­ვე მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნია ერე­ბის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ნი­შან-თვი­სე­ბე­ბი. სხვა­დას­ხვა გე­ოგ­რა­ფი­ულ არე­ალ­ში მცხოვ­რებ ერებს თა­ვი­ან­თი ღირ­სე­ბე­ბი და ნაკ­ლო­ვა­ნე­ბე­ბი აქვთ. ასე­ვე გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია მათი პო­ლი­ტი­კუ­რი კულ­ტუ­რაც და სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი მო­წყო­ბაც. რაც ერთი ქვეყ­ნი­სა თუ ხალ­ხის­თვის ჩვე­უ­ლებ­რივ მოვ­ლე­ნად ან ტრა­დი­ცი­ად აღიქ­მე­ბა, ზუს­ტად იგი­ვე სხვა სა­ხელ­მწი­ფოს­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს. მა­გა­ლი­თად, მა­შინ როცა ევ­რო­პის ქა­ლა­ქე­ბის (ლონ­დო­ნის, რი­გის...) პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი ვე­ლო­სი­პე­დე­ბით გა­და­ად­გილ­დე­ბი­ან, ზო­გი­ერთ ქვე­ყა­ნა­ში ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ძვი­რა­დღი­რე­ბუ­ლი მან­ქა­ნე­ბით, კორ­ტე­ჟის თან­ხლე­ბით და­დი­ან. მა­შინ, როცა მსოფ­ლი­ოს ერთ წერ­ტილ­ში (მაგ,: ჩრ. კო­რეა) ავ­ტო­რი­ტა­რუ­ლი რე­ჟი­მით ცხოვ­რო­ბენ, მე­ო­რე­ში - დე­მოკ­რა­ტია ძლი­ერ­დე­ბა (მაგ,: აშშ) , ხოლო მე­სა­მე­ში - სა­პარ­ლა­მენ­ტო მო­ნარ­ქია (მა,: დიდი ბრი­ტა­ნე­თი) ით­ვლის წლებს.

რაც შე­ე­ხე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს, ის რე­გი­ო­ნის სხვა ქვეყ­ნებ­თან შე­და­რე­ბით, დე­მოკ­რა­ტი­ის გზას წარ­მა­ტე­ბით ად­გას. თუმ­ცა, რო­გორც და­სა­წყის­ში აღ­ვნიშ­ნე, ნაკ­ლო­ვა­ნე­ბა ყვე­ლა ერს აქვს და ამ მხრივ გა­მო­ნაკ­ლი­სი არც ჩვენ ვართ. ერთ-ერთი ასე­თი უარ­ყო­ფი­თი თვი­სე­ბა ქარ­თუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის პო­ლი­ტი­კუ­რი მე­სი­ა­ნიზ­მი აღ­მოჩ­ნდა, რო­მე­ლიც უკვე წლე­ბია ვე­რაფ­რით დავძლი­ეთ.

მე­სი­ა­ნიზ­მი - რე­ლი­გი­უ­რი მო­ძღვრე­ბა უფ­ლის რწმუ­ნე­ბულ­ზე, კა­ცობ­რი­ო­ბის მხსნელ­ზე, მე­სი­ა­ზე, რო­მე­ლიც ქვეყ­ნად წეს­რიგს და­ამ­ყა­რებს - ასე­თია ლექ­სი­კო­ნუ­რი დე­ფი­ნი­ცია ტერ­მი­ნი­სა, რო­მე­ლიც ქარ­თულ პო­ლი­ტი­კურ რე­ა­ლო­ბა­ში დიდი ხა­ნია დამ­კვიდ­რდა. პო­ლი­ტი­კურ მე­სი­ა­ნიზმს სა­ფუძ­ვე­ლი ჯერ კი­დევ საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში ჩა­ე­ყა­რა, როცა 70 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში არა მხო­ლოდ ჩვე­ნი, არა­მედ კი­დევ 14 ქვეყ­ნის სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ერთი უალ­ტერ­ნა­ტი­ვო პარ­ტი­ის პი­რო­ბებ­ში არ­სე­ბობ­და; სის­ტე­მა­ში, რო­მელ­შიც სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ არ იცო­და პო­ლი­ტი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ბა (თუ აღ­ლუ­მებ­ზე წი­თე­ლი ყელ­სახ­ვე­ვე­ბით სი­ა­რულს არ ჩავ­თვლით).

ქარ­თუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის, რომ­ლის ზო­გი­ერ­თი წევ­რი ჯერ კი­დევ სტა­ლინს ეთაყ­ვა­ნე­ბა, რთუ­ლი აღ­მოჩ­ნდა მე­სი­ა­ნიზ­მის დაძ­ლე­ვა და პო­ლი­ტი­კუ­რი კულ­ტუ­რის უფრო მა­ღალ დო­ნე­ზე აყ­ვა­ნა. თუ უახ­ლეს ის­ტო­რი­ას თვალს გა­და­ვავ­ლებთ, ვნა­ხავთ, რომ ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ნაც­ვლად ერთი იდე­ი­სა თუ მიზ­ნის გარ­შე­მო გა­ერ­თი­ა­ნე­ბი­სა, ხში­რად ერთი კონ­კრე­ტუ­ლი პერ­სო­ნის გარ­შე­მო ერ­თი­ან­დე­ბა ხოლ­მე. თუმ­ცა მის პი­როვ­ნე­ბას, რომ­ლის პე­დეს­ტალ­ზე აყ­ვა­ნის სურ­ვი­ლიც ხალ­ხს უჩ­ნდე­ბა, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია რა­ღაც მე­სი­ა­ნის­ტუ­რი, ირა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი შე­მად­გე­ნე­ლიც ჰქონ­დეს. და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის მო­პო­ვე­ბი­დან დღემ­დე სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ცვლი­ლე­ბებს არ­ცერ­თხელ ჩა­უვ­ლია ე.წ. მე­სი­ის გა­რე­შე, რო­მელ­საც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის რწმე­ნით ყვე­ლა პრობ­ლე­მა უნდა მო­ეგ­ვა­რე­ბი­ნა. მა­გა­ლი­თად, 90-იან წლებ­ში, რო­დე­საც პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­ე­ბის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბულ­მა ბლოკ­მა „მრგვა­ლი მა­გი­და - თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­ქარ­თვე­ლო“ გა­დამ­წყვე­ტი როლი შე­ას­რუ­ლა სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის გა­მო­ცხა­დე­ბა­ში, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა მხო­ლოდ ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას მი­იჩ­ნევ­და მხსნე­ლად. შე­დე­გად, ამ­დე­ნი წლის მე­რეც ისევ არ­სე­ბო­ბენ „ზვი­ა­დის­ტე­ბი“, მაგ­რამ აღა­რა­ვის ახ­სოვს „მრგვა­ლი მა­გი­და - თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს“ სხვა, დამ­სა­ხუ­რე­ბუ­ლი წევ­რე­ბი.

სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, რომ­ლის 80%-ზე მეტ­მა ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას გაპ­რე­ზი­დენ­ტე­ბას და­უ­ჭი­რა მხა­რი, ასე­თი­ვე მა­ღა­ლი ნდო­ბით ძა­ლი­ან მალე უკვე ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძეს მი­ემ­ხრო. იმ­ჟა­მინ­დელ­მა სა­ერ­თა­შო­რი­სო კავ­ში­რებ­მა, შე­ვარ­დნა­ძე ხალ­ხის თვალ­ში ახალ მე­სი­ად და­ხა­ტა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ მხსნე­ლად მოვ­ლე­ნი­ლი „მე­სია“ პო­ლი­ტი­კურ ას­პა­რეზ­ზე მარ­ტო არა­სო­დე­საა და უმე­ტე­სად პარ­ტი­ას­თან ერ­თად „იბ­რძვის“, სა­ზო­გა­დო­ე­ბას მხო­ლოდ მისი სჯე­რა, მისი სწამს და სა­კუ­თარ მო­მა­ვალ­საც მხო­ლოდ მას ან­დობს. სწო­რედ ამი­ტომ პო­ლი­ტი­კურ რე­ა­ლო­ბა­შიც ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი სა­ბაზ­რო კა­ნო­ნი - მო­თხოვ­ნა-მი­წო­დე­ბის კა­ნო­ნი - მუ­შა­ობს. არ­სე­ბობს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მო­თხოვ­ნა, შე­სა­ბა­მი­სად ას­პა­რეზ­ზე პე­რი­ო­დუ­ლად ჩნდე­ბა „მე­სი­აც“.

„პო­ლი­ტი­კუ­რი მე­სი­ე­ბი“ იც­ვლე­ბი­ან, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მიერ მათ წი­ნა­შე წა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი მო­თხოვ­ნე­ბი - არა: აშენ­დეს ქვე­ყა­ნა, დას­რულ­დეს სი­ღა­რი­ბე, მოგ­ვარ­დეს ყვე­ლა პრობ­ლე­მა. შე­დე­გად კი ვი­ღებთ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მო­სუ­ლი ძა­ლის (პარ­ტი­ი­სა თუ კო­ა­ლი­ცი­ის) პერ­სო­ნი­ფი­კა­ცი­ას. მა­გა­ლი­თად, „მრგვა­ლი მა­გი­და - თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­ქარ­თვე­ლო“ - ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დია, „ერ­თი­ა­ნი ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა“ - მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი, „ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა“ - ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი. ალ­ბათ, ყვე­ლას ახ­სოვს 2003 წელს ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის დროს რო­გორ გა­ერ­თი­ან­და მთე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა. თუმ­ცა ამ­ჯე­რა­დაც პერ­სო­ნის - მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლის - და არა იდე­ის გარ­შე­მო. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის გა­და­ყე­ნე­ბის სურ­ვი­ლი ხალ­ხს მა­ნამ­დეც ჰქონ­და, მთელ­მა სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ უკე­თე­სი მო­მავ­ლის შექ­მნის მიზ­ნით კონ­სო­ლი­და­ცია იქამ­დე ვერ შეძ­ლო, ვიდ­რე გამ­სა­ხურ­დი­ას მგავ­სი ახა­ლი „მე­სია“ არ გა­მოჩ­ნდა. სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ კი­დევ ერთხელ ირ­წმუ­ნა, რომ ერთი კაცი თი­თო­ე­უ­ლი მო­ქა­ლა­ქის პრობ­ლე­მას ერთი ხე­ლის მოს­მით მო­აგ­ვა­რებ­და და სა­კუ­თა­რი ცხოვ­რე­ბის მარ­თვის სა­და­ვე­ე­ბი სწო­რედ ამ კაცს გა­დას­ცა. გა­დას­ცა და და­ი­ვი­წყა, რომ კონ­ტრო­ლი „მე­სი­ა­საც“ სჭირ­დე­ბა; და­ი­ვი­წყა, რომ სა­მო­ქა­ლა­ქო პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის­გან „მე­სია“ არ ათა­ვი­სუფ­ლებს; და­ი­ვი­წყა, რომ დე­მოკ­რა­ტი­ულ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ავ­ტო­რი­ტა­რულ რე­ჟი­მად გა­დაქ­ცე­ვის უფ­ლე­ბა არ უნდა მის­ცეს. და მერე შე­დე­გიც ლო­გი­კუ­რი დგე­ბა - ერი­სა და ქვეყ­ნის მხსნე­ლად მოვ­ლე­ნილ ლი­დე­რი სა­კუ­თარ უნი­კა­ლუ­რო­ბა­ში რწმუნ­დე­ბა და ფიქ­რობს, რომ მის მიერ მი­ღე­ბუ­ლი ნე­ბის­მი­ე­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა აბ­სო­ლი­ტუ­რი ჭეშ­მა­რი­ტე­ბის ხა­სი­ათს ატა­რებს, ნე­ბის­მი­ე­რი კრი­ტი­კუ­ლი აზრი კი ჩა­ნა­სახ­ში­ვე ის­პო­ბა.

რამ­დე­ნი­მე წელ­ში სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­გან გა­ნუ­სა­ზღვრე­ლი ნდო­ბი­თა და უფ­ლე­ბე­ბით აღ­ჭურ­ვილ „მე­სი­ას“ თა­ვი­სი „მი­სია“ და­ა­ვი­წყდა. მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლის მიერ ძა­ლა­უფ­ლე­ბის ერთ ხელ­ში კონ­სო­ლი­და­ცი­ამ, კონ­სტი­ტუ­ცი­ის სა­კუ­თარ თავ­ზე მორ­გე­ბამ, სა­კუ­თა­რი უნი­კა­ლუ­რო­ბის რწმე­ნამ და ხალ­ხში ტე­რო­რის თეს­ვამ ის შე­დე­გი გა­მო­ი­ღო, რომ სა­კუ­თა­რი და პარ­ტი­ის სა­ხე­ლი სის­ხლი­ან 9 წელს სა­მუ­და­მოდ და­უ­კავ­ში­რა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ამ 9 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში სა­ზო­გა­დო­ე­ბას არა­ერ­თი მი­ზე­ზი მი­ე­ცა იმი­სათ­ვის, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის ჩა­დე­ნილ ქმე­დე­ბებ­ზე პა­სუ­ხი მო­ე­თხო­ვა და შე­ეხ­სე­ნე­ბი­ნა, რომ ისე­ვე რო­გორც მოყ­ვა­ნა, გა­და­ყე­ნე­ბაც ხალ­ხის ნე­ბაა, ამ უფ­ლე­ბის გა­მო­სა­ყე­ნებ­ლად გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა იქამ­დე ვერ შეძ­ლო, სა­ნამ ახა­ლი „მე­სია“ არ გა­მოჩ­ნდა. ბუტა რო­ბა­ქი­ძი­სა თუ სან­დრო გირ­გვლი­ა­ნის გახ­მა­უ­რე­ბულ­მა საქ­მე­ებ­მა, 2007 წლის 7 ნო­ემ­ბრის აქ­ცი­ის სას­ტიკ­მა დარ­ბე­ვამ და სხვა მსგავ­სმა მოვ­ლე­ნებ­მა ვერ შეძ­ლო ის, რაც 2012 წელს ახალ­მა „მე­სი­ამ“ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა შეძ­ლო.

პო­ლი­ტი­კუ­რი მე­სი­ა­ნიზ­მით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა კი­დევ ერთხელ გა­ერ­თი­ან­და მხსნე­ლის გარ­შე­მო და მის მიერ შე­მო­თა­ვა­ზე­ბუ­ლი ოც­ნე­ბე­ბის რე­ა­ლუ­რო­ბა და­ი­ჯე­რა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ კო­ა­ლი­ცია „ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის“ და­პი­რე­ბებ­ში ახა­ლი არა­ფე­რი იყო (უმუ­შევ­რო­ბის და სი­ღა­რი­ბის დაძ­ლე­ვა, პენ­სი­ის მო­მა­ტე­ბა, გა­და­სა­ხა­დე­ბის შემ­ცი­რე­ბა და ქვეყ­ნის გამ­თლი­ა­ნე­ბა), სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ერ­თსუ­ლო­ვა­ნი მხარ­და­ჭე­რა მა­ინც მო­ი­პო­ვა. ახალ მე­სი­ას, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილს, მარ­თა­ლია ლი­დე­რის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ქა­რიზ­მა აკ­ლდა, მაგ­რამ სხვა „მხსნე­ლე­ბის­გან“ დიდი ფი­ნან­სუ­რი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბი გა­მო­არ­ჩევ­და. სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის ოც­ნე­ბე­ბის და­ჯე­რე­ბა უფრო ად­ვი­ლი გა­მოდ­გა, ვიდ­რე იმით და­ინ­ტე­რე­სე­ბა, რა გზე­ბით მო­ა­ხერ­ხებ­და პრობ­ლე­მე­ბის გა­და­წყვე­ტას ივა­ნიშ­ვი­ლის კო­ა­ლი­ცია. თუმ­ცა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გა­და­ბა­რე­ბის შემ­დეგ, წი­ნა­მორ­ბე­დის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი პრაგ­მა­ტუ­ლად მო­იქ­ცა და პო­ლი­ტი­კი­დან ფორ­მა­ლუ­რი დის­ტან­ცი­რე­ბა არ­ჩია. „მე­სი­ამ“, რო­მელ­ზეც სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ქვეყ­ნის აყ­ვა­ვე­ბის იმე­დებს ამ­ყა­რებ­და, მის მიერ და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი პარ­ტი­ის შემ­დგომ წა­რუ­მა­ტებ­ლო­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა მო­იხ­სნა და პო­ლი­ტი­კი­დან წა­ვი­და, თუმ­ცა რამ­დე­ნად გა­მო­უ­ვი­და პო­ლი­ტი­კის­გან შორს ყოფ­ნა, ეს უკვე სხვა სა­კი­თხია. დამ­ფუძ­ნებ­ლის გა­რე­შე დარ­ჩე­ნილ­მა „ქარ­თულ­მა ოც­ნე­ბამ“ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას ოც­ნე­ბე­ბი ვერ აუს­რუ­ლა - გა­ი­ზარ­და ინფლა­ცი­ის დონე, კო­მუ­ნა­ლუ­რი გა­და­სა­ხა­დე­ბი, პრო­დუქ­ტე­ბის ფა­სე­ბი, კრი­მი­ნა­ლის დონე... ხალ­ხი ისევ აპა­თი­ამ მო­იც­ვა და ვერც იმან და­ა­ინ­ტე­რე­სა, სა­კუ­თა­რი პრე­ზი­დენ­ტის არ­ჩე­ვის უფ­ლე­ბა რომ წა­არ­თვეს.

მდგო­მა­რე­ო­ბის გა­მოს­წო­რე­ბის იმე­დი, რო­მე­ლიც სულ ცოტა ხნის წინ ხე­ლახ­ლა გა­უჩ­ნდა ქარ­თულ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას, ისევ სა­ვა­რა­უ­დო მხსნე­ლის იდე­ას უკავ­შირ­დე­ბა. 2018 წლის 26 აპ­რილს ცნო­ბი­ლი გახ­და, რომ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი პო­ლი­ტი­კა­ში პარ­ტი­ის თავ­მდჯო­მა­რის რან­გში ბრუნ­დე­ბა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ 2012 წლი­დან დღემ­დე სა­ზო­გა­დო­ე­ბის უმე­ტეს ნა­წილს ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა თავი მხო­ლოდ ას­წლო­ვა­ნი ხე­ე­ბის სა­კუ­თარ ბაღ­ში გა­დარ­გვით და­ა­მახ­სოვ­რა, ხალ­ხმა მას „მე­სი­ის“ როლი ხე­ლახ­ლა მა­ინც წარ­მა­ტე­ბით მო­არ­გო. ჯერ­ჯე­რო­ბით, გა­ურ­კვე­ვე­ლია რა შე­დეგს მო­ი­ტანს მისი „მე­ო­რედ მოს­ვლა“, თუმ­ცა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ის ნა­წი­ლი, რო­მელ­საც სა­მო­ქა­ლა­ქო პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა ვერ გა­უ­თა­ვი­სე­ბია, ალ­ბათ, ბედ­ნი­ე­რია. იქამ­დე, სა­ნამ არ­ჩევ­ნებ­ზე სა­არ­ჩევ­ნო პროგ­რა­მის ნაც­ვლად ხმას ოც­ნე­ბებს მივ­ცემთ, იქამ­დე, სა­ნამ სა­კუ­თა­რი სა­მო­ქა­ლა­ქო პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის გა­თა­ვი­სე­ბას მხსნე­ლად მოვ­ლე­ნილ „მე­სი­ა­ზე“ ბრმად მინ­დო­ბა გვერ­ჩივ­ნე­ბა, იქამ­დე, სა­ნამ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა გა­ა­კონ­ტრო­ლებს ხალ­ხს და არა ხალ­ხი - ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას, მა­ნამ­დე იარ­სე­ბე­ბენ „ზვი­ა­დის­ტე­ბი“, „მი­შის­ტე­ბი“, „ბი­ძი­ნის­ტე­ბი“... და ვი­ნა­ი­დან ხალ­ხის არ­ჩე­ვა­ნი პო­ლი­ტი­კურ კულ­ტუ­რა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი და ვფიქ­რობ, რომ ჩვენ­თან ამ მხრივ ჯერ­ჯე­რო­ბით არა­ფე­რი იც­ვლე­ბა, თა­მა­მად შეგ­ვიძ­ლია ვი­კი­თხოთ: ვინ იქ­ნე­ბა შემ­დე­გი „პო­ლი­ტი­კუ­რი მე­სია“?