ცეკ­ვა მისი საქ­მი­ა­ნო­ბაა და ცხოვ­რე­ბის თა­ნამ­გზავ­რიც. წლე­ბი გა­ა­ტა­რა "სუ­ხიშ­ვი­ლე­ბის" ან­სამ­ბლში. 15 წლის წინ სტი­ლი­ზე­ბუ­ლი ფოლკ­ლო­რის თე­ატ­რი "ნა­ბა­დი" და­ა­ფუძნა, და მისი სამ­ხატ­ვრო ხელ­მძღვა­ნე­ლია. ისევ ცეკ­ვას ემ­სა­ხუ­რე­ბა და გა­მოც­დი­ლე­ბას ახალ თა­ო­ბებს უზი­ა­რებს. რო­გორ მოხ­ვდა "სუ­ხიშ­ვი­ლებ­ში", რა ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და ქარ­თუ­ლი ცეკ­ვის ლე­გენ­დებ­თან, რო­გორ იცეკ­ვა ნინო რა­მიშ­ვი­ლის შემ­დეგ პირ­ვე­ლად "ილო­უ­რი" და რა იყო მის­თვის რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი პრო­ექ­ტი "ასსა" - მო­ცეკ­ვა­ვე ნინო ტუ­რა­ბე­ლი­ძე AMBEBI.GE-სთან ინ­ტერ­ვი­უ­ში სა­ინ­ტე­რე­სო ეპი­ზო­დებს იხ­სე­ნებს...

"სუ­ხიშ­ვი­ლე­ბის სტუ­დი­ას რომ ვამ­თავ­რებ­დი, ილი­კო (უფ­რო­სი) სუ­ხიშ­ვი­ლი შე­მოწ­მე­ბა­ზე მო­ვი­და, რე­პე­ტი­ცი­ას და­ეს­წრო და მო­ვე­წო­ნე. იმ პე­რი­ოდ­ში ვცეკ­ვავ­დი "ჯე­ი­რანს", "მწყემ­სურს", ბევ­რი სოლო ნო­მე­რი მქონ­და. მი­თხრა, სტუ­დი­ას, რომ და­ამ­თავ­რებ, ჩვენ­თან, ან­სამ­ბლში უნდა მოხ­ვდეო (სა­დღაც, 1983 წელი იყო). სტუ­დია 1985 წელს და­ვამ­თავ­რე და ან­სამ­ბლის­თვის რამ­დე­ნი­მე გოგო თა­ვად ნინო რა­მიშ­ვილ­მა შეგ­ვარ­ჩია. ახლა გას­ტრო­ლებ­ზე მივ­დი­ვართ და რომ ჩა­მო­ვალთ, აუ­ცი­ლებ­ლად მოხ­ვალ ჩვენ­თა­ნო.

იმ პე­რი­ოდ­ში სკო­ლაც და­ვამ­თავ­რე, ინ­სტი­ტუ­ტში ჩა­ბა­რე­ბაც მინ­დო­და, გა­მოც­დე­ბის­თვის ვემ­ზა­დე­ბო­დი და ასე­თი რამ მოხ­და - აგ­რა­რულ უნი­ვერ­სი­ტეტს ქო­რე­ოგ­რა­ფი­უ­ლი ან­სამ­ბლი "გორ­და" ჰქონ­და, მის ხელ­მძღვა­ნელს ერთი მო­ცეკ­ვა­ვე გო­გო­ნა სჭირ­დე­ბო­და, ან­სამ­ბლი მოს­კოვ­ში, ფეს­ტი­ვალ­ზე მი­დი­დოა. მოკ­ლედ, აღ­მოვ­ჩნდი იმ ფეს­ტი­ვალ­ზე, სა­დაც სუ­ხიშ­ვი­ლე­ბიც იყ­ვნენ. გა­ირ­კვა, რომ "გორ­და" და სუ­ხიშ­ვი­ლე­ბი იმ ერთ პრო­ექ­ტში გა­ერ­თი­ან­დნენ. იქ მნა­ხა ნინო რა­მიშ­ვილ­მა და მი­თხრა, ჩვენ­თან უნდა მო­სუ­ლი­ყა­ვი და აქ რა გინ­დაო? ისე მოხ­და, რომ სუ­ხიშ­ვი­ლე­ბის ან­სამ­ბლს იქვე შე­ვუ­ერ­თდი და იმის მერე გავ­ხდი მისი სრუ­ლუფ­ლე­ბი­ა­ნი წევ­რი - 20 წელი კი სი­ა­მა­ყით ვა­ტა­რე ეს სა­ხე­ლი!

- ქარ­თუ­ლი ცეკ­ვის ლე­გენ­დებ­თან მუ­შა­ობ­დით. გა­იხ­სე­ნეთ ისი­ნი, რო­გო­რია თქვე­ნი თვა­ლით და­ნა­ხუ­ლი ნინო რა­მიშ­ვი­ლი და ილი­კო სუ­ხიშ­ვი­ლი?

- ბა­ტონ ილი­კოს­თან ფაქ­ტობ­რი­ვად, მუ­შა­ო­ბამ არ მო­მი­წია, ან­სამ­ბლში რომ მი­ვე­დი, გარ­დაც­ვლი­ლი იყო. თუმ­ცა, ქალ­ბა­ტო­ნი ნი­ნოს აღ­ზრდი­ლი ვარ, ბევ­რჯერ მით­ქვამს, რომ მის­გან ბევ­რი რამ ვის­წავ­ლე. ჩემ­თვის მხო­ლოდ ცეკ­ვის პე­და­გო­გი არ იყო, მი­სა­ბა­ძი ადა­მი­ა­ნი გახ­ლდათ, ლე­გენ­და, რო­მელ­თა­ნაც მქონ­და შე­ხე­ბა. მხო­ლოდ ჩემ­თვის კი არა, ყვე­ლას­თვის ასე­თი იყო. ძა­ლი­ან ახლო ურ­თი­ერ­თო­ბა მქონ­და ქალ­ბა­ტონ ნი­ნოს­თან. უყ­ვარ­და ჩემი ოჯა­ხი და ჩვენ­თან სტუმ­რო­ბაც, გვი­ა­ნო­ბამ­დე რჩე­ბო­და. ერთხე­ლაც ვუ­თხა­რი: თქვენ­ში 2 პი­როვ­ნე­ბაა - ერთი მკაც­რი, შე­უ­ვა­ლი ქალ­ბა­ტო­ნი, მე­ო­რე - ძა­ლი­ან საყ­ვა­რე­ლი, თბი­ლი-მეთ­ქი. ასე­ვე უყ­ვარ­და ჩემ­თან სა­უ­ბა­რი და მოგ­ზა­უ­რო­ბა­შიც ხში­რად ვის­ხე­დით ერ­თად და თა­ვი­სი ცხოვ­რე­ბი­დან ბევრ რა­მეს მიყ­ვე­ბო­და. სა­სი­ა­მოვ­ნო მო­სა­უბ­რე იყო. ალ­ბათ მეც კარ­გი მსმე­ნე­ლი ვი­ყა­ვი მის­თვის და ამი­ტომ მიყ­ვე­ბო­და ამ­ბებს და ხუმ­რობ­და კი­დეც. მის სი­ტყვას ფასი ჰქონ­და.

ჩვენს ჩაც­მუ­ლო­ბას, სა­დაც უნდა ვყო­ფი­ლი­ყა­ვით, ყველ­გან დიდ ყუ­რა­დღე­ბას აქ­ცევ­და. და­წყე­ბუ­ლი აე­რო­პორ­ტი­დან, უცხო ქვეყ­ნის ქუ­ჩებ­ში მოძ­რა­ო­ბის დრო­საც ისე­თე­ბი დავ­დი­ო­დით, ახლა ოპე­რა­ში არ და­დი­ან ასე ჩაც­მულ-გა­მო­წყო­ბი­ლე­ბი. უცხო­ე­ლე­ბიც სულ აღ­ნიშ­ნავ­დნენ, სუ­ხიშ­ვი­ლე­ბის მო­ცეკ­ვა­ვე­ე­ბი სხვე­ბის­გან გა­მო­ირ­ჩე­ვი­ან, თუნ­დაც სი­ა­რუ­ლის მა­ნე­რით, ჩაც­მუ­ლო­ბი­თო. თა­ვა­დაც სულ მო­წეს­რი­გე­ბუ­ლი იყო. ბოლო დროს, რო­დე­საც არ იყო კარ­გად და მის სა­ნა­ხა­ვად სახ­ლში მივ­დი­ო­დი, სულ ფორ­მა­ში იყო.

- ნინო რა­მიშ­ვი­ლის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ, ან­სამ­ბლის ხელ­მძღვა­ნე­ლი მისი შვი­ლი, თენ­გიზ სუ­ხიშ­ვი­ლი გახ­და. ისიც მკაც­რი იყო?

- ძა­ლი­ან მაკ­ლია ბა­ტო­ნი თენ­გი­ზი. ჩემ­თვის თენ­გიზ სუ­ხიშ­ვი­ლი კო­ლო­რი­ტი იყო, ნამ­დვი­ლი თბი­ლი­სე­ლი, ძა­ლი­ან დახ­ვე­წი­ლი პი­როვ­ნე­ბა და ჩემი ახლო მე­გო­ბა­რი. რო­გორც ქალ­ბა­ტონ ნი­ნოს­თან, შემ­დეგ ბა­ტონ თენ­გიზ­თან ისე­ვე გაგ­რძელ­და ჩემი ურ­თი­ერ­თო­ბა. რო­დე­საც უმ­ცროს­მა ილი­კომ "ილო­უ­რი" დად­გა, ერთ-ერთი მო­ცეკ­ვა­ვე მე ვი­ყა­ვი. ბა­ტონ თენ­გიზს ჩემი შეს­რუ­ლე­ბა ძა­ლი­ან მოს­წონ­და. არ მახ­სოვს, "ილო­უ­რის" ცეკ­ვის დროს მარ­ცხე­ნა კუ­ლის­ში არ მდგა­რი­ყოს. ცეკ­ვა რომ დამ­თავ­რდე­ბო­და, თავს და­ვუკ­რავ­დი მა­ყუ­რე­ბელს, კუ­ლი­სე­ბის­კენ მივ­დი­ო­დი და ბა­ტონ თენ­გიზს ხელი ჰქონ­და გა­მოწ­ვდი­ლი, რომ ხელი და­მეკ­რა. ხან ტურ­ჩოს, ხან ტუ­რი­კას მე­ძახ­და. მოკ­ლედ, არ მახ­სოვს, თენ­გიზ სუ­ხიშ­ვი­ლის გა­რე­შე "ილო­უ­რი" მე­ცეკ­ვოს. რო­დე­საც ილი­კო "ილო­ურს" დგამ­და, მი­თხრა, რომ სა­პა­სუ­ხის­მგებ­ლო ცეკ­ვა იყო, რად­გა­ნაც მას ქალ­ბა­ტო­ნი ნინო და ილი­კო ცეკ­ვავ­დენ... თან, პრე­მი­ე­რა ოპე­რა­ში გვქონ­და. ექ­სპრომ­ტად, 4-5 რე­პე­ტი­ცი­ა­ში დად­გა. "ილო­უ­რი" ყვე­ლამ მქუ­ხა­რე ტა­შით მი­ი­ღო...

ერთხელ კონ­ცერ­ტზე (ცეკ­ვას მე, ტატა გო­მე­ლა­უ­რი და კი­დევ 2 ბიჭი ვცეკ­ვავ­დით) ტა­ტას ვუ­თხა­რი - მოდი, პა­რი­კე­ბი მო­ვიხ­სნათ და ქუ­დე­ბი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვად თავ­ზე ისე და­ვი­ხუ­რო­თო. ცეკ­ვის ბო­ლოს ქუ­დე­ბი რომ მო­ვიხ­სე­ნით და სა­კუ­თა­რი თმით წარვდგე­ქით, ბა­ტო­ნი თენ­გი­ზის კი გვე­ში­ნო­და, არ გაბ­რა­ზე­ბუ­ლი­ყო, მაგ­რამ მო­ე­წო­ნათ და ნო­მე­რი ასეც და­ტო­ვეს.

- ილი­კო სუ­ხიშ­ვილ­მა 15 წლის წინ შექ­მნა პრო­ექ­ტი "ასსა". იმ ქალ­თა ოთხე­ულ­ში თქვენც იყა­ვით. რო­გორ მი­ი­ღეთ მა­შინ ის სი­ახ­ლე თა­ვად მო­ცეკ­ვა­ვე­ებ­მა?

- სი­ახ­ლეს ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში ყო­ველ­თვის მი­ვე­სალ­მე­ბი. მით უმე­ტეს, ექ­სპე­რი­მენტს. ჩვენ­თვი­საც ახა­ლი იყო "ასსა". არ შე­იძ­ლე­ბა ადა­მი­ან­მა აკე­თო ერთი და იგი­ვე. მუ­შა­ო­ბი­სას თა­ვი­სით მო­დი­ო­და ყვე­ლა­ფე­რი, ში­ნა­განდ ჩვე­ნი იყო და ამი­ტომ. ეს გა­მარ­თლე­ბუ­ლი პრო­ექ­ტი გახ­ლდათ. თუ სხვის მუ­სი­კა­ზე კლუბ­ში ცეკ­ვა შე­გიძ­ლია, რა­ტომ არ უნდა შე­გეძ­ლოს შენს მუ­სი­კა­ზე ცეკ­ვა - შენი პლას­ტი­კა გა­მო­ი­ყე­ნო?! ამი­ტომ, პრო­ექ­ტი ძა­ლი­ან ნი­შან­დობ­ლი­ვი იყო. და­უ­ვი­წყა­რი იყო "ას­სას" გრან­დი­ო­ზუ­ლი პრე­მი­ე­რაც. მთა­ვა­რია, ხე­ლო­ვან­მა სი­ახ­ლე და­ნერ­გოს და შემ­დეგ მა­ყუ­რე­ბე­ლი თა­ვად გა­და­წყვეტს მის ბედს. იქ, სა­დაც ქარ­თულ ცეკ­ვას, ქარ­თულ პლას­ტი­კას მთე­ლი კავ­კა­სია და ამი­ერ­კავ­კა­სია ეუფ­ლე­ბა და მერე ქარ­თულს არ­ქმე­ვენ მას. თუ არ განვვი­თარ­დით, ახა­ლი არ შე­იქ­მნა, სა­ინ­ტე­რე­სოც არ იქ­ნე­ბა. უნდა შე­ვიგ­ნოთ, რომ ვა­კე­თოთ და ვე­ძე­ბოთ ახა­ლი. ამი­ტომ, ვფიქ­რობ, "ასსა" შედ­გა - მა­ყუ­რე­ბელ­მა მი­ი­ღო და არა მარ­ტო ქარ­თველ­მა.

იტა­ლი­ა­ში რომ წარ­მო­ვად­გი­ნეთ, ხალ­ხი დარ­ბაზ­ში ვერ წყნარ­დე­ბო­და. უდი­დე­სი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა იყო ჩვენ­თვი­საც, ილი­კო გვენ­დო, ფაქ­ტობ­რი­ვად, თა­ვის სული, ჩა­ნა­ფიქ­რი გვან­დო. თან, ადა­მი­ა­ნი პირ­ვე­ლად დგამ­და ამ ნა­ბიჯს და უნდა გაგ­ვე­მარ­თლე­ბი­ნა. მუ­შა­ო­ბის პე­რი­ოდ­ში ილი­კო მე­უბ­ნე­ბო­და, ჩემი მუზა ხარო... ბედ­ნი­ე­რი ვარ, რომ ამ პრო­ექ­ტში მოვ­ხვდით - მე, თეა დარ­ჩია, პუს­კა გამ­სა­ხურ­დია, ტატა გო­მე­ლა­უ­რი, თიკო ალა­ვი­ძემ (ზაზა ფა­ცუ­ლი­ას მე­უღ­ლე) კი უკვე მე შემ­ცვა­ლა, რო­დე­საც ან­სამ­ბლი­დან წა­მო­ვე­დი და ჩემი ახა­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბა და­ვი­წყე. "ას­სას" შემ­დეგ ქარ­თუ­ლი ცეკ­ვით ბევ­რი ახალ­გაზ­რდა და­ინ­ტე­რე­და. თა­ო­ბა და­უბ­რუნ­და ქარ­თულ ცეკ­ვებს. მა­ნამ­დე, 90-იან წლებ­ში, მშობ­ლებს სა­შუ­ა­ლე­ბა არ ჰქონ­დათ, შვი­ლე­ბი ცეკ­ვა­ზე ეტა­რე­ბი­ნათ.

- ან­სამ­ბლი­დან წა­მოს­ვლის შემ­დეგ თე­ატ­რი "ნა­ბა­დი" და­ა­არ­სეთ...

- ორ საქ­მეს ერ­თად ვერ წარ­ვუ­ძღვე­ბო­დი და ან­სამ­ბლი­დან ამი­ტომ წა­მო­ვე­დი და და­ვა­ა­არ­სე სტი­ლი­ზე­ბუ­ლი ფოლკ­ლო­რის თე­ატ­რი. მაქ­სი­მა­ლის­ტი ვარ, თუ რა­მეს ვა­კე­თებ, მინ­და, ბო­ლომ­დე და­ვი­ხარ­ჯო, თუ არა­და არ გა­ვა­კე­თებ. მოკ­ლედ, ზე­ნი­ტში ვი­ყა­ვი, როცა ცეკ­ვას თავი და­ვა­ნე­ბე, გული კი დამ­წყდა, მაგ­რამ დგე­ბა ეტა­პე­ბი, როცა რა­ღაც უნდა შე­იც­ვა­ლოს. რთუ­ლი იყო, მაგ­რამ სა­ინ­ტე­რე­სოც, რად­გან წინ ახა­ლი გეგ­მე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა მე­ლო­და. სი­მარ­თლე რომ გი­თხრათ, "ას­სამ~ გა­მიღ­ვი­ძა ამ ახ­ლის კე­თე­ბის სურ­ვი­ლი.

_ "ას­სას~ მო­წო­ნე­ბას­თან ერ­თად, ვი­ღა­ცებ­მა გა­აკ­რი­ტი­კეს, ისე­ვე რო­გორც, ცოტა ხნის წინ, ილი­კო სუ­ხიშ­ვი­ლის მიერ წარ­მოდ­გე­ნი­ლი პრო­ექ­ტი "ცეკ­ვა ქარ­თუ­ლი~.

- ილი­კო ნი­ჭი­ე­რი ადა­მი­ა­ნია, მას უდი­დე­სი პო­ტენ­ცი­ა­ლი აქვს. არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ხედ­ვა და მიდ­გო­მე­ბი აქვს. ზუს­ტად ხვდე­ბა ამა თუ იმ ადა­მი­ა­ნის პო­ტენ­ცი­ალს, რა შე­იძ­ლე­ბა მის­გან აი­ღოს, გა­მო­ი­ძერ­წოს. ერთ-ერთი სა­უ­კე­თე­სო ქო­რე­ოგ­რა­ფია, მას­თან მუ­შა­ო­ბა სი­ა­მოვ­ნე­ბაა. ლა­მის უსი­ტყვოდ მეს­მო­და მისი. არც სჭირ­დე­ბო­და, აეხ­სნა, რა უნ­დო­და. უფ­რო­სი ილი­კო სუ­ხიშ­ვი­ლი და ნინო რა­მიშ­ვი­ლიც ნო­ვა­ტო­რე­ბი იყ­ვნენ, როცა ცეკ­ვებს დგამ­დნენ და მა­ში­ნაც იყო წი­ნა­აღ­მდგე­გო­ბე­ბი. ამას ნინო სუ­ხიშ­ვი­ლიც აღ­ნიშ­ნავს ხოლ­მე. რა თქმა უნდა, მო­დერ­ნიზმსაც ახ­ლავს ყო­ველ­თვის კრი­ტი­კა.კრი­ტი­კა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, მაგ­რამ სწო­რი და ჯან­სა­ღი. ამა­ზე უნდა გა­ი­ზარ­დო, მიხ­ვდე, რა არის მარ­თა­ლი და არა არა. იქ ისე­თი ახა­ლი არა­ფე­რი იყო, სინ­თე­ზია ყვე­ლაფ­რის, სხვა მუ­სი­კა­ზე გა­კე­თე­ბუ­ი­ლი, ოდ­ნავ ტაქ­ტშეც­ვლი­ლი, რაც ჩემ­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლი არ იყო.

- ლა­პა­რა­კო­ბენ იმა­ზეც, რომ ამით ძვე­ლი და ტრა­დი­ცი­უ­ლი და­ი­კარ­გე­ბა...

- ვინ შე­ი­ნა­ხავს ილი­კო და ნინო სუ­ხიშ­ვი­ლებ­ზე უკეთ ამ ხე­ლოვ­ნე­ბას და ტრა­დი­ცი­ებს? ადა­მი­ა­ნებს არ­ჩე­ვა­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბა უნდა ჰქონ­დეს, კლუბ­შიც იცეკ­ვოს და ღია ცის­ქვეშ. ბევ­რი ახა­ლი უნდა კეთ­დე­ბო­დეს და მერე დრო აჩ­ვე­ნებს, რა არის კარ­გი და დროს რამ ვერ გა­უძ­ლო. ქარ­თულ ცეკ­ვას აუ­ცი­ლებ­ლად აქვს მო­მა­ვა­ლი, ამას ემ­სა­ხუ­რე­ბი­ან სუ­ხიშ­ვი­ლე­ბი. ხში­რად მე­უბ­ნე­ბი­ან, სუ­ხიშ­ვი­ლებს იცავ იმი­ტომ, რომ იქი­დან მო­დი­ხა­რო. დიახ, იქი­დან მოვდვარ და ამა­ყი ვარ ამით. მომ­წონს ეს და მარ­ტო მე არ მომ­წონს, ამ მო­წო­ნე­ბას ვხე­დავ სხვის თვა­ლებ­შიც, მსოფ­ლი­ოს ხალ­ხთა თვა­ლებ­ში. სა­ოც­რე­ბა ხდე­ბო­და კონ­ცერ­ტებ­ზე და ყო­ველ­თვის ამით ვა­მოწ­მებ­დი, ვა­მოწ­მებ. რო­დე­საც მა­ყუ­რე­ბე­ლი სცე­ნა­ზე 10-15-ჯერ ადის, კონ­ცერ­ტის შემ­დეგ რომ გა­მო­დი­ხარ, ხე­ლით გსინ­ჯა­ვენ, ცო­ცხა­ლი ხარ თუ არა. არ შე­იძ­ლე­ბა ეს არ და­ფას­დეს. სა­ში­ნე­ლე­ბაა და­უ­ნა­ხა­ვო­ბა, უმა­დუ­რო­ბა. ილი­კო ნო­ვა­ტო­რია და სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ ხელი უნდა შე­უ­წყოს. გა­აკ­რი­ტი­კე, მაგ­რამ არა ღვარ­ძლით. თუ რამე არ მოგ­წონს, მშვი­დად უთხა­რი. ის პრო­ექ­ტი არ იმ­სა­ხუ­რებს იმას, რაც თავს და­ა­ტე­ხეს, მას ჰყავს თა­ვის მა­ყუ­რე­ბე­ლი, რო­მელ­საც პა­ტი­ვი უნდა სცენ.