აგ­რე­სი­ის გა­მო­ხატ­ვა ყველ­გან და ყვე­ლა­ფერ­ში უკვე ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბის თან­მდე­ვი, ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი პრო­ცე­სია, თუმ­ცა ზოგ­ჯერ გა­უ­გო­ნა­რი სი­სას­ტი­კის გა­მო­ხატ­ვის ფორ­მებს ვა­წყდე­ბით. აქ მა­გა­ლი­თის­თვის, ცოტა ხნის წინ ბა­თუმ­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ამ­ბე­ბიც გა­მოდ­გე­ბა...

აგ­რე­სია ჩვენ ცხოვ­რე­ბა­ში ვლინ­დე­ბა ყო­ველ ფე­ხის ნა­ბიჯ­ზე, აგ­რე­სი­ას ვუ­ყუ­რებთ ეკ­რან­ზე, მას ადა­მი­ა­ნე­ბი ვირ­ტუ­ა­ლურ სამ­ყა­რო­ში, სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში აქ­ტი­უ­რად გა­მო­ხა­ტა­ვენ, როცა და­უ­ფა­რა­ვად და გახ­სნი­ლი ტექ­სტე­ბით ლან­ძღა­ვენ და ქო­ლა­ვენ ერ­თმა­ნეთს... სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში ხში­რად და­უ­სა­ბუ­თე­ბე­ლი ბრალ­დე­ბე­ბის კო­რი­ან­ტე­ლია, რა­საც უკუ­რე­აქ­ცი­ის სე­რი­ო­ზუ­ლი ტალ­ღა მოჰ­ყვე­ბა ხოლ­მე.

რას­თან გვაქვს ზო­გა­დად საქ­მე და სა­ერ­თოდ, რა­ტომ გახ­შირ­და ირ­გვლივ ამ­დე­ნი აგ­რე­სია და ნე­გა­ტი­უ­რი ემო­ცია, ამ სა­კი­თხზე გვე­სა­უბ­რე­ბა რუ­სუ­დან მირ­ცხუ­ლა­ვა, ილი­ას უნი­ვერ­სი­ტე­ტის პრო­ფე­სო­რი, ფსი­ქო­ლო­გი­ის დოქ­ტო­რი:

- აგ­რე­სია სა­ოც­რად არის მომძლავ­რე­ბუ­ლი, ის იგ­რძნო­ბა არა მარ­ტო ინ­ტერ­ნეტ­სივ­რცე­ში, არა­მედ ზო­გა­დად სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში, ინ­ტერ­ნეტ­სივ­რცე ამის­თვის ერთ-ერთი ას­პა­რე­ზია, რო­მე­ლიც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ზო­გად გან­წყო­ბას ირეკ­ლავს. მო­ჭარ­ბე­ბულ აგ­რე­სი­ას თა­ვი­სი მი­ზე­ზი აქვს და თან, არა­ერ­თი.

ფსი­ქო­ლო­გია აგ­რე­სი­ას კარ­გა ხა­ნია ინ­ტენ­სი­უ­რად იკ­ვლევს და არა­ერ­თი თე­ო­რი­აც არ­სე­ბობს... რო­დე­საც სო­ცი­ა­ლურ ფსი­ქო­ლო­გი­ა­ში ჩემი სა­ლექ­ციო თემა აგ­რე­სი­აა ხოლ­მე, სტუ­დენ­ტე­ბი გან­სა­კუთ­რე­ბულ ინ­ტე­რესს ავ­ლე­ნენ. გრძნო­ბენ, რომ ერთ-ერთი მწვა­ვე სა­კი­თხია ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან არ­სე­ბი­თად და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მა.

რა­ტომ ვართ აგ­რე­სი­უ­ლე­ბი? ამას რამ­დე­ნი­მე მი­ზე­ზი აქვს:

1. ე.წ. ფრუსტრა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ის მი­ხედ­ვით, აგ­რე­სი­ას მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბის და­უკ­მა­ყო­ფი­ლებ­ლო­ბა იწ­ვევს, რო­დე­საც პი­როვ­ნე­ბა ამა თუ იმ მო­თხოვ­ნი­ლე­ბის რე­ა­ლი­ზე­ბის პრო­ცეს­ში რა­ღაც დაბ­რკო­ლე­ბას აწყდე­ბა, რა­საც სამ­წუ­ხა­როდ, ჩვენ­თან მა­სობ­რი­ვი ხა­სი­ა­თი აქვს. უნდა გი­თხრათ, რომ მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბის მთე­ლი იერ­არ­ქია არ­სე­ბობს, აქ მხო­ლოდ კვე­ბი­სა და თავ­დაც­ვის მო­თხოვ­ნი­ლე­ბა­ზე არ არის ლა­პა­რა­კი. ყვე­ლა­ზე პირ­ვე­ლა­დი, ფუნ­და­მენ­ტუ­რი - ბი­ო­ლო­გი­უ­რი, თავ­დაც­ვი­სა და კვე­ბის მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბია, ანუ რამ­დე­ნად არის ესე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი. რა თქმა უნდა, რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი არ არის. თან, ეს მო­თხოვ­ნი­ლე­ბა­თა ფუნ­და­მენ­ტია, რო­მელ­საც კი­დევ უფრო მა­ღა­ლი მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბი ეფუძ­ნე­ბა.

2. სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში გა­ნათ­ლე­ბის დე­ფი­ცი­ტის არ­სე­ბო­ბაა. რო­დე­საც ადა­მი­ანს ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი აქვს ვიწ­რო, მისი ხედ­ვაც ძალ­ზე რა­კურ­სუ­ლი ხდე­ბა, არა­და, სწო­რედ სა­კუ­თა­რი მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბის რე­ა­ლი­ზე­ბა­ზეა ფიქ­სი­რე­ბუ­ლი, იმის იქით ვე­ღარ იყუ­რე­ბა. გა­ნათ­ლე­ბა ადა­მი­ანს სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს, ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბის ფარ­თო დი­ა­პა­ზო­ნი ჰქონ­დეს, რომ აღ­მო­ა­ჩი­ნოს ახალ-ახა­ლი სა­ინ­ტე­რე­სო ობი­ექ­ტე­ბი, რის­კე­ნაც ყურ­დღე­ბას მი­მარ­თავ­და, მე­ტიც, გა­ნათ­ლე­ბა ადა­მი­ანს სა­შუ­ლე­ბას აძ­ლევს, პი­როვ­ნე­ბის რე­ა­ლი­ზე­ბა მო­ახ­დი­ნოს. დიახ, მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბის რე­ა­ლი­ზე­ბის ერთ-ერთი ფუნ­და­მენ­ტუ­რი ინ­სტრუ­მენ­ტი ცოდ­ნის მი­ღე­ბაა, უნარ-ჩვე­ვე­ბის შე­მუ­შა­ვე­ბა და გან­ვი­თა­რე­ბა.

3. "მი­ბა­ძე კა­ტას" ფაქ­ტო­რია, ძვე­ლად "ვერ­თე­რის სინ­დრომს" უწო­დებ­დნენ, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ იდეა ახ­დენს აგ­რე­სი­ის აკუ­მუ­ლი­რე­ბას აგ­რე­სი­ის დე­მონ­სტრი­რე­ბის გზით. აქ მა­გა­ლი­თის­თვის გა­მოდ­გე­ბა ის ფაქ­ტი, რო­დე­საც მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი მუდ­მი­ვად აგ­რე­სი­ულ თე­მებს უტ­რი­ა­ლე­ბენ, რი­თაც ძა­ლა­დო­ბის დე­მონ­სტრი­რე­ბას ახ­დე­ნენ. ძა­ლა­დო­ბის უამ­რა­ვი ფორ­მა არ­სე­ბობს, არ არის აუ­ცი­ლე­ბე­ლი, მა­ინ­ცდა­მა­ინც აჩ­ვე­ნო, რო­გორ მოკ­ლა ერ­თმა ადა­მი­ან­მა მე­ო­რე. აგ­რე­სია ვერ­ბა­ლუ­რი შერ­კი­ნე­ბი­თა და შეხ­ლა-შე­მოხ­ლით აფი­შირ­დე­ბა. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, რომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ზე ამ სა­მი­ვე ფაქ­ტო­რის ზე­მოქ­მე­დე­ბა წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში გრძელ­დე­ბა.

- ეკო­ნო­მი­კუ­რი სი­დუ­ხ­ჭი­რე, გა­ნათ­ლე­ბის დე­ფი­ცი­ტი და მე­დი­ის მიერ აგ­რე­სი­ის კუ­მუ­ლი­რე­ბა იწ­ვევს იმ შე­დე­გებს, რაც მწვა­ვე აგ­რე­სი­უ­ლი ფორ­მე­ბით ვლინ­დე­ბა?

- დიახ, ასე. უფრო შორს წა­ვალ და ვი­ტყვი, თუ ეს ყვე­ლა­ფე­რი მი­ნი­მუ­მამ­დე არ და­ვი­და, სე­რი­ო­ზუ­ლი კა­ტაკ­ლიზ­მე­ბის მო­ლო­დი­ნის გან­ცდა მაქვს, რაც ამის ფონ­ზე გა­საკ­ვი­რი სუ­ლაც არ არის.

- სო­ცი­ა­ლურ ქსელს თუ და­ვუბ­რუნ­დე­ბით, იქ აგ­რე­სია პიკს აღ­წევს. ხში­რად უსა­ფუძ­ვლო ბრალ­დე­ბე­ბი გა­ის­მის და ადა­მი­ა­ნე­ბი ერ­თმა­ნეთს შე­უ­რა­ცხყო­ფას და­უ­ფიქ­რებ­ლად აყე­ნე­ბენ, მიმ­დი­ნა­რე­ობს ვირ­ტუ­ა­ლუ­რი ქვე­ბის სრო­ლა, ჩა­ქოლ­ვა. მა­გა­ლი­თად, გა­სულ კვი­რას ბა­თუმ­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ამ­ბე­ბის­თვის ბევ­რი რამ იყო მაპ­რო­ვო­ცი­რე­ბე­ლი ფაქ­ტო­რი, ერთ-ერთი ალ­ბათ ელ­ვი­სე­ბუ­რად გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ფრა­ზა ("თათ­რებს გვე­ძა­ხი­ან"), რო­მე­ლიც სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლი­თაც გავ­რცელ­და, თუმ­ცა მისი ავ­ტო­რი რე­ა­ლუ­რად ვერ გა­მოვ­ლინ­და, მაგ­რამ ფაქ­ტია, რომ სი­ტუ­ა­ცია უკი­დუ­რე­სად და­ი­ძა­ბა, აქ­ცი­ის მო­ნა­წი­ლე­ე­ბი წა­ა­ხა­ლი­სა და ვი­თა­რე­ბა ნე­გა­ტი­ურ ფორ­მებ­ში გა­და­ზარ­და...

- კი, ბა­ტო­ნო, გე­თან­ხმე­ბით და მი­მაჩ­ნია, რომ ეს ჩვენ­მა გა­რე­შე ძა­ლამ აა­გო­რა, რო­მელ­მაც მშვე­ნივ­რად იცის, რომ აგ­რე­სია ჩვენ­ში მუდ­მი­ვად კუ­მუ­ლი­რე­ბუ­ლია, ოღონდ, პა­ტა­რა ნა­პერ­წკა­ლი სჭირ­დე­ბა, რომ რა­ღაც ფორ­მით იფეთ­ქოს. რომ არ არ­სე­ბობ­დეს შე­სა­ბა­მი­სი მუდ­მი­ვი აგ­რე­სი­უ­ლი მუხ­ტი, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ზე ვე­რა­ვინ და ვე­რა­ფე­რი იმოქ­მე­დებ­და და ვე­რა­ვის წა­ა­ქე­ზებ­და.

- ე.ი. ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა მუდ­მი­ვად მზად არის წა­ქე­ზე­ბის­თვის?

- დიახ, სულ მზად არის! ასე­ვე მუდ­მი­ვია მტრის ხა­ტის შექ­მნის მცდე­ლო­ბაც და რაც მთა­ვა­რია, ეს ხატი ჩვე­ნი­ვე სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლის­გან, ან ჯგუ­ფის­გან, პარ­ტი­ის­გან, გარ­კვე­უ­ლი აზ­როვ­ნე­ბის, სტი­ლი­სა და გე­მოვ­ნე­ბის კა­ტე­გო­რის ადა­მი­ა­ნე­ბის­გან იქ­მნე­ბა. რო­დე­საც, მტრის ხატს ქმნი, მთე­ლი აგ­რე­სია მის­კენ მი­ე­მარ­თე­ბა, ანუ ნე­გა­ტი­უ­რი ენერ­გი­ის ობი­ექ­ტზე გა­და­ტა­ნა ხდე­ბა. ამით აგ­რე­სო­რი დესტრუქ­ცი­უ­ლი იმ­პულ­სე­ბის­გან თა­ვი­სუფ­ლდე­ბა, მგრამ ბუ­მე­რან­გის ეფექ­ტი მოქ­მე­დებს და შექ­მნი­ლი მტრის ხატი შემ­ქმნელსვე უბ­რუნ­დე­ბა...

- "ბრბო" არას­დროს არა­ფერს არ­კვევს და ეძებს, ხმას ბრმად აყო­ლი­ლი აგ­რე­სი­ას გა­მო­ხა­ტავს, რი­თაც უფსკრუ­ლის­კენ მი­ე­ქა­ნე­ბა...

- რა თქმა უნდა, არა­ფერს არ­კვევს და ეს არის მისი ე.წ. "კა­თარ­ზი­სი" აგ­რე­სი­ის­გან გან­წმენ­და. მა­გა­ლი­თად, სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში გა­მო­ხა­ტუ­ლი ვერ­ბა­ლუ­რი აგ­რე­სია ინ­დი­ვი­დე­ბის მიერ სა­კუ­თა­რი აგ­რე­სი­ის­გან დრო­ე­ბი­თი გან­მუხ­ტვის სა­შუ­ა­ლე­ბაა. ვი­ნა­ი­დან ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ძა­ლი­ან და­მუხ­ტუ­ლია, ეძებს ნე­ბის­მი­ერ სა­ბაბს, აგ­რე­სი­ის დე­მონ­სტრი­რე­ბა მო­ახ­დი­ნოს და ამ მძი­მე იმ­პულ­სე­ბის­გან გა­თა­ვი­სუფ­ლდეს.

რაც აჭა­რა­ში მოხ­და, ეს გა­უ­გო­ნა­რი ამ­ბა­ვია, იმ შე­ძა­ხი­ლებ­ში, რაც ის­მო­და, კარ­გად იკი­თხე­ბო­და, რომ გა­რე­შე ძა­ლის მიერ ჩაგ­დე­ბუ­ლი "თეს­ლი" იყო, რო­მელ­მაც "კარ­გად" გა­ი­ხა­რა...

- ჩვე­ნი სი­ნამ­დვი­ლი­დან კი­დევ არა­ერ­თი მა­გა­ლი­თის გახ­სე­ნე­ბა შე­იძ­ლე­ბა, თუნ­დაც ცოტა ხნის წინ "აუ­დი­ტო­რია 115"-ის მიერ სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლით და­წყე­ბუ­ლი კამ­პა­ნია "ბიბ­ლუ­სის" წი­ნა­აღ­მდეგ - რო­გორც შემ­დეგ გა­ირ­კვა, არას­წო­რი ინ­ფორ­მა­ცია გავ­რცელ­და, რა­მაც, აგ­რე­სი­ის ტალ­ღა გა­მო­იწ­ვია ფე­ის­ბუქ-სა­ზო­გა­დო­ე­ბის საკ­მა­ოდ დიდ ნა­წილ­ში. თან ამ ტალ­ღას აყო­ლი­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი არც ინ­ტე­რეს­დე­ბოდ­ნენ სი­მარ­თლით, მე­ო­რე მხა­რის მოს­მე­ნით, ისე­ვე, რო­გორც ბა­თუ­მის მოვ­ლე­ნე­ბი­სას, როცა ფაქ­ტობ­რი­ვად ჭორს - "თათ­რებს გვე­ძა­ხი­ა­ნო", უკვე რე­ა­ლუ­რი ქვე­ბის სრო­ლა და ვან­და­ლიზ­მი მოყ­ვა...

- კი, გე­თან­ხმე­ბით. ეს ზუს­ტად ის შემ­თხვე­ვაა, როცა კონ­კრე­ტუ­ლი ადა­მი­ა­ნის, კუ­თხის, ჯგუ­ფის, კომ­პა­ნი­ის, ქა­ლა­ქის მი­მართ ავ­ლე­ნენ აგ­რე­სი­ას და და­პი­რის­პი­რე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა იქ­მნე­ბა. ყვე­ლა­ფე­რი კი თით­ქოს ფე­ო­და­ლუ­რი და­ქუც­მა­ცე­ბუ­ლო­ბის ხა­ნა­ში გვაბ­რუ­ნებს... ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ანა­ლი­ზი და შე­ფა­სე­ბაც კი პო­ლი­ტი­ზე­ბუ­ლია, იდე­ო­ლო­გი­ის ჩარ­ჩო­ებ­ში მოქ­ცე­უ­ლი. არ­სე­ბობს 2 ჭეშ­მა­რი­ტე­ბა და 2 ხედ­ვა, ანა­ლი­ზიც ამ რა­კურ­სულ ჭრილ­ში ექ­ცე­ვა, რაც დამ­ღუპ­ვე­ლია.

- რა მი­გაჩ­ნი­ათ პრე­ვენ­ცი­ად?

- ყვე­ლა­ფე­რი მა­ინც მა­ტე­რი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი­დან მო­დის, რაც შემ­დგომ ძი­რე­ულ ცვლი­ლე­ბებს იწ­ვევს. ამი­ტომ, სა­ხელ­მწი­ფოს უნდა გა­აჩ­ნდეს ეკო­ნო­მი­კურ-მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი რე­სურ­სი, რომ სა­ზო­გა­ო­ე­ბამ პირ­ვე­ლა­დი მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბი მა­ინც და­იკ­მა­ყო­ფი­ლოს. ადა­მი­ა­ნებ­მა აუ­ცი­ლებ­ლად გა­ნათ­ლე­ბა უნდა მი­ი­ღონ, თავლსა­წი­ე­რი გა­ი­ფარ­თო­ვონ, პირ­ველ რიგ­ში გა­ნათ­ლე­ბის რე­ფორ­მაა ჩა­სა­ტა­რე­ბე­ლი (სას­კო­ლო გა­ნათ­ლე­ბას ვგუ­ლის­ხმობ). უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ვმუ­შა­ობ და ვიცი, რა კა­ტე­გო­რი­ის ახალ­გაზ­რდე­ბი მო­დი­ან ჩვენ­თან (შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ ბუნ­დო­ვა­ნი გა­ნათ­ლე­ბით). ამი­ტომ ქვე­ყა­ნა­ში მი­ნის­ტრე­ბის ცვლას აზრი არ აქვს, თუ კონ­ცეფ­ცია, მიდ­გო­მა არ შე­იც­ვა­ლა, რა­დი­კა­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბა არ მოხ­და, არა­ფე­რი გა­მო­ვა. მე­დი­ა­მაც უნდა გა­აც­ნი­ო­ბი­ე­როს თა­ვი­სი როლი და მნიშ­ვნე­ლო­ბა.

- კი, მაგ­რამ ქარ­თულ მე­დი­ა­ში ვფიქ­რობ, არა­ფე­რი ხდე­ბა ისე­თი, რაც მსოფ­ლიო მე­დი­ას არ გა­მო­უვ­ლია. ელე­მენ­ტა­რუ­ლად, ის ასა­ხავს რე­ა­ლო­ბას...

- და­სავ­ლურ მე­დი­აც აშუ­ქებს აგ­რე­სი­ულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, მაგ­რამ მათი მიდ­გო­მა არ არის სუ­ბი­ექ­ტუ­რი, მა­ყუ­რე­ბე­ლი და მსმე­ნე­ლი თვი­თონ ირ­ჩევს და აფა­სებს ყვე­ლა­ფერს. ჩვენ­თან არ­ჩე­ვა­ნის მო­მენ­ტი არ არ­სე­ბობს. მა­ყუ­რე­ბე­ლი და მსმე­ნე­ლი ისე­დაც კონ­ცენ­ტრი­რე­ბუ­ლია აგ­რე­სი­ა­ზე და კი­დევ ამის და­მა­ტე­ბა ეკ­რა­ნი­დან, სა­ჭი­რო ნამ­დვი­ლად აღარ არის. თუმ­ცა მე­ო­რეც არის, 100 არ­ხი­დან მა­ყუ­რე­ბე­ლი მა­ინც იმას ირ­ჩევს, სა­ი­და­ნაც ქიშ­პო­ბის, შე­ლა­პა­რა­კე­ბი­სა და შე­უ­რა­ცხყო­ფის ნი­აღ­ვა­რი მო­დის. რა­ტომ? იმი­ტომ, რომ გა­ნათ­ლე­ბის დე­ფი­ცი­ტი არ­სე­ბობს.

და­აკ­ვირ­დით, ვინ არი­ან ჩვენ­თან სა­ხე­ე­ბად მიჩ­ნე­უ­ლე­ბი, - აგ­რე­სი­ით სავ­სე პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი და ასე­ვე სა­ეჭ­ვო რე­პუ­ტა­ცი­ის მქო­ნე, და­ბა­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბი და ამის შემ­დეგ შე­დე­გე­ბი კი­დევ გვიკ­ვირს?!.

ლალი ფა­ცია

AMBEBI.GE